● محل تـولد: تهـران
● درگـذشت: ١٨ فروردین ١٣٩٧ در تهران
زندگینامه، آثـار و سوابق هنری
او یکی از نام آشناترین صداپیشه‌های تاریخ تلویزیون ایران است. ابوالفضل بهرام زندی، مشهور به بهرام زند، یکی از بهترین دوبلورهای ایران بود. وی از دوران دبیرستان به صدای خوبش پی برد و از آن دوران به فکر دوبله افتاد. با اینکه او برای مدتی معلم هم بود، اما از ۱۸ سالگی، بصورت پیگیر به فعالیت در هنر دوبله پرداخت. وی فعالیت دوبله را از سال ۱۳۴۴ آغاز کرد. به دلیل اشتغال به شغل معلمی، مدتی از کار فاصله گرفت و سپس مجدداً از سال ۱۳۴۸ وارد دوبله شد. او از سال ۱۳۵۸، به‌عنوان مدیر دوبلاژ فعالیت کرد. او در ابتدا به انجمن گویندگان رفته و چون به او اعلام می‌کنند که ورود تو به این عرصه خیلی طول می‌کشد، در سال ۱۳۴۸ توسط یکی از آشنایان در تلویزیون به مرحوم محمد خواجوی‌ها (مانی) معرفی و به عنوان کارآموز در استودیو تلویزیون فیلم، مشغول فراگیری دوبله شده که چندی بعد برای همکاری به خسرو خسروشاهی معرفی می‌گردد. در سال ۱۳۶۰ با بازی در مجموعه‌ای تلویزیونی به نام: سینما تئاتر(تئاتر ولایت) و سپس در سال ۱۳۶۲ با بازی در فیلم میرزا کوچک خان، بازیگری را نیز تجربه کرد. او همچنین در سال ۱۳۷۵، در مسابقه: حافظه برتر، به عنوان مجری فعالیت داشت. استاد بهرام زند، در فیلمهای بسیاری به جای شخصیت‌های گوناگون سخن گفت و سرپرستی گویندگان را در سریال‌های ایرانی از جمله امام علی(ع)، روشن‌تر از خاموشی و مدار صفر درجه و همچنین در مجموعه‌های خارجی پرمخاطبی مانند: جنگجویان کوهستان، شرلوک هلمز، ناوارو و سریال ۲۴ بر عهده داشت. وی گفتار متن فصل‌هایی از مستند ایران را نیز انجام داد(هفت قسمت مربوط به مشهد و شش قسمت مربوط به کویر لوت). از جمله موفقیت‌های ایشان در عرصه دوبله، می‌توان به کسب عنوان: بهترین مدیر دوبلاژ سیما در سال ۱۳۸۹ اشاره کرد.
وی پس از ورود به حرفه‌ی دوبله، یک سال تمام مشغول کسب تجربه بود و بنا به گفته خودش در برنامه دورهمی، در سال اول، در هر فیلم شاید فقط یک کلمه به او می‌رسید. شادروان بهرام زند، از سال ۱۳۵۸، به عنوان مدیر دوبلاژ در پروژه‌های بسیاری کار کرد. وی در طول فعالیتش به جای هنرپیشه‌های زیادی ایفای سخن کرده است. هنرپیشه‌های مطرحی مانند: جرمی برت، مل گیبسون، رابرت دنیرو، جرج کلونی، راسل کرو، بروس ویلیس، جان تراولتا و دنیل دی لوییس؛ از بازیگرانی هستند که بهرام زند در سمت صداپیشه به اجرای نقش‌شان پرداخته است. صداپیشگی در نقش شرلوک هلمز(با بازی جرمی برت)، یکی از به یاد ماندنی‌ترین کارهای او است. شخصیتی که در طول پخش از تلویزیون، یک‌بار هم صداپیشه‌اش عوض شد، اما صدای بهرام زند، بدون شک آشناترین صدا برای این شخصیت محسوب می‌شود. او در یک گفتگو، در رابطه با اجرای این نقش به یاد ماندنی گفت: دوبله شرلوک هلمز به گونه‌ای بود که انجمن دوست‌داران شرلوک هلمز از انگلستان، با ارسال کتاب‌هایی از من تقدیر کردند. وی در رابطه با اجرای نقش شرلوک هلمز نیز چنین گفته است: یادم می‌آید که در یکی از قسمت‌ها، او روی صندلی نشسته بود و فردی کفشش را واکس می‌زد. او ملودی را می‌گرفت و اجرا می‌کرد تا از طریق آن مطلبی را کشف کند. انجام این عمل بسیار سخت بود، اما «برت» بسیار هنرمندانه در این صحنه عمل کرد. من هم سعی کردم در دوبله، این کیفیت را حفظ کنم.
طبق اعلام مرحوم زند در برنامه دورهمی، صداپیشگی راسل کرو در فیلم: گلادیاتور(Gladiator)، نقش مورد علاقه خودش محسوب می‌شود. او پس از گلادیاتور، صداپیشه راسل کرو؛ در فیلمهای: رابین هود(Rabin Hood) و مردان خوب(The Nice Guys) هم بود. مرحوم زند تاکنون چندین بار به اجرای نقش جرج کلونی در فیلم‌هایی چون: جاذبه(Gravity)، بخوان و بسوزان(Burn After Reading)، کلاه چرمی‌ها(Leather Heads)، مایکل کلیتون(Michael Clayton) و بالا در آسمان(Up in the air) پرداخته است. صدای بهرام زند به گونه‌ای بود که به راحتی از پس اجرای بازیگران جوان‌تر از خودش هم برمی‌آمد. برای نمونه او صداپیشگی کاراکتر جیمز باند، با بازی دنیل کریگ را برای دو فیلم کازینو رویال(Casino Royale) و اسپکتر(Specter) برعهده داشته است. او با ایفای نقش‌های دنیل دی لوئیس هم غریبه نبود و در فیلم‌هایی مانند: دار و دسته نیویورکی‌ها(Gangs of new york) و خون به پا خواهد شد(There will be blood) به اجرای صدای این بازیگر پرداخت. بدون تردید، هرگز نمی‌توان از صداپیشگی بی نظیر او در نقش لئون(با بازی ژان رنو)، در فیلم لئون حرفه‌ای(Leon the Professional) چشم پوشی کرد.
وی در سال ۱۳۶۲، به ایفای نقش در فیلم میرزا کوچک خان پرداخت. او علاوه بر صداپیشگی در چندین پروژه به عنوان مدیر دوبلاژ نیز حضور داشته است. فیلم‌هایی چون شجاع دل(BreaveHeart)، گلادیاتور و خون به پا خواهد شد؛ از جمله فیلم‌هایی بودند که مدیریت دوبله آنها بر عهده مرحوم زند بوده است. او همچنین در سریال‌هایی مانند بیست و چهار(٢۴)، مدار صفر درجه، امام علی و شرلوک هلمز به عنوان مدیر دوبله فعالیت کرده است. ایشان یک بار در برنامه جادوی صدا نیز به عنوان داور حضور داشته است. او همچنین در سه مستند: ایران – مشهد، سفره‌های بهشتی و مطبخ سرکار فیض، به عنوان صداپیشه حضور داشت. مرحوم زند، فیلم: قطار افسارگریخته(Runaway Train) را به عنوان یکی از تاثیرگذارترین فیلمهای زندگی‌اش شمرده است. او در برنامه‌ی دورهمی، این دیالوگ را در رابطه فیلم فوق یادآور شد: هیچ موجود وحشی نیست که بویی از شفقت نبرده باشد و من بویی از شفقت نبردم. ببخشید؛ چون یک انسانم.
شادروان بهرام زند معتقد بود، تا زمانی که حرفی برای گفتن داشته باشد، می‌خواهد در صنعت دوبله بماند در غیر اینصورت باید خارج شود. وی صدا را به عنوان انرژی ماندگار توصیف کرده و همچنین از منوچهر اسماعیلی به عنوان یکی از دوبلورهای مورد تحسین‌اش یاد کرده است. آخرین فعالیت او، صداپیشگی در پویانمایی فیلشاه، محصول سال۱۳۹۶ و در نقش شخصیت: پافیل بود. شادروان زند، سال‌ها با بیماری سرطان معده مبارزه می‌کرد. او سرانجام صبح روز شنبه ۱۸ فروردین ۱۳۹۷ (۷ آوریل ۲۰۱۸) در منزل خود در اثر سکته قلبی در ۶۸ سالگی رخت از جهان بربست. پیکر وی صبح روز یکشنبه ۱۹ فروردین ۱۳۹۷، از مسجد بلال صدا و سیما تشییع شد و در آرامگاه خانوادگی ایشان واقع در امام زاده عبدالله، روستای قاسم‌آباد قندیشاد در صباشهر شهریار دفن شد.
صداپیشگی
جرمی برت، مل گیبسون، رابرت دنیرو، جرج کلونی، روژه هانن، آنتونی هاپکینز، راسل کرو، بروس ویلیس، جان تراولتا، جیسون استاتهام، دانیل دی-لوئیس، نیکلاس کیج ،لیام نیسون، آتسو ناکامورا، پیر داغر، اکبر زنجانپور، حسین گیل، جمشید جهان‌زاده، محمود پاک‌نیت، عبدالرضا اکبری و چندین بازیگر معروف دیگر
فیلم شناسی
فیلم و سریال ایرانی
سال تولید / نام اثر / کاراکتر / بازیگر
دهه ۶۰ – سریال راه قدس (طریق القدس)
۱۳۶۸ – پنجاه و سه نفر / مرحوم فریبرز سمندرپور
۱۳۷۱ – افعی (فیلم) – شاهین اسدی / جمشید هاشم‌پور
۱۳۷۵ – ۱۳۷۰ – سریال امام علی – عمار یاسر / سعید نیک‌پور
۱۳۷۶ – سریال پهلوانان نمی‌میرند – پهلوان نصرت / عبدالرضا اکبری
۱۳۸۲ – سریال روشن‌تر از خاموشی – شاه عباس / محمود پاک‌نیت
۱۳۸۷ – سریال بشارت منجی
۱۳۹۴ – انیمیشن فهرست مقدس – هاران
۱۳۹۶ – انیمیشن فیلشاه – پافیل
فیلم خارجی
سال تولید / نام اثر / کاراکتر / بازیگر
۱۹۵۴ – انتخاب آقای هابسون – هنری هوریشو هابسن / چارلز لوتن
۱۹۵۴ – تازیانه آسمانی (آتیلا) (دوبله دوم) – اونگزیو / ادواردو جیانلی
۱۹۷۴ – کالان – دیوید کالان / ادوارد وودوارد
۱۹۷۴ – گتسبی بزرگ – جی گتسبی / بروس درن
۱۹۷۴ – ۱۹۷۳ – جنگجویان کوهستان – لین چان / آتسو ناکامورا
۱۹۷۵ – بعد از ظهر سگی – سال / جان کازال
۱۹۷۶ – رسالت (محمد رسول‌الله) – امیه بن خلف / برونو بارنابی
۱۹۸۰ – مرد فیل‌نما (دوبله اول) – جان مریک / آنتونی هاپکینز
۱۹۸۱ – بچه‌های مدرسه والت – پدر انریکو
۱۹۸۱ – فرار به‌سوی پیروزی – پله / پله
۱۹۸۱ – عملیات مرداب – کاسپر / لس لانوم
۱۹۸۲ – سریال بو ژست – استوار لوژن / جان فورجام
۱۹۸۵ – قطار افسارگسیخته – اُسکار (مَنی) منهایم / جان وُیت
۱۹۸۵ – سریال لبه تاریکی
۱۹۸۶ – کوه‌نشین – کانر مک‌لود / کریستوفر لمبرت
۱۹۸۶ – سریال داستان زندگی – پدر هانیکو / ننجی کوبایاش
۱۹۸۸ – افسانهٔ شینگن – تاکدا شینگن / کیچی ناکایی
۱۹۸۸ – آبی بیکران (آبی عمیق) – انزو مولیناری / ژان رنو
۱۹۸۹ – کسب‌وکار خانوادگی(تجارت خانوادگی) – جسی مک‌مالن / شان کانری
۱۹۹۰ – سریال شمشیر تیپو سلطان / تیپو سلطان
۱۹۹۰ – سریال مدار صفر درجه – سرگرد بهروز فتاحی / پیر داغر
۱۹۹۰ – هملت – هملت / مل گیبسون
۱۹۹۳ – داستانی از برانکس – لُرِنزو / رابرت دنیرو
۱۹۹۳ – پایان نفس‌گیر(صخره‌نورد) – گیب واکر / سیلوستر استالونه
۱۹۹۴ – ۱۹۸۴ – سریال ماجراهای شرلوک هلمز – شرلوک هُلمز / جرمی برت
۱۹۹۴ – شیرشاه – موفاسا / جیمز ارل جونز
۱۹۹۴ – لئون حرفه‌ای – لئون / ژان رنو
۱۹۹۴ – سریال ۱–۹۹ – مایک رِینور / لزلی گرنتام
۱۹۹۵ – شجاع‌دل – ویلیام والاس/ مل گیبسون
۱۹۹۵ – مظنونین همیشگی – دین کیتون / گابریل بیرن
۱۹۹۵ – مخمصه – نیل مک‌کالی / رابرت دنیرو
۱۹۹۶ – سریال سفرهای گالیور(دوبله اول – ۱۳۸۲) – گالیور / تد دنسن
۱۹۹۷ – سریال ناخوانده / لزلی گرنتام
۱۹۹۷ – تغییر چهره – شان آرچر / جان تراولتا
۱۹۹۷ – به خاطر رزانا – مارچلو / ژان رنو
۱۹۹۷ – لبه تیغ – چارلز مورس / آنتونی هاپکینز
۱۹۹۸ – رونین – سام / رابرت دنیرو
۱۹۹۹ – تحلیلش کن – پل ویتی / رابرت دنیرو
۱۹۹۹ – حس ششم – دکتر مایکل کُرو / بروس ویلیس
۲۰۰۰ – رودهای قرمز(رودخانه سرخ) – پییر نیمانس / ژان رنو
۲۰۰۰ – یافتن فارستر – ویلیام فارستر / شان کانری
۲۰۰۰ – شکست ناپذیر (نشکن) – دیوید دان / بروس ویلیس
۲۰۰۰ – کوه‌نشین: پایان بازی – کانر مک‌لود / کریستوفر لمبرت
۲۰۰۰ – گلادیاتور – ماکسیموس / راسل کرو
۲۰۰۱ – شاهزاده دزدان – رابین هود / استوارت ویلسون
۲۰۰۲ – ۱۹۸۱ – سریال از سرزمین شمالی – گوینده تیتراژ آغازین در سری اول
۲۰۰۲ – دار و دسته‌های نیویورکی – بیل کاتینگ / دانیل دی-لوئیس
۲۰۰۲ – تحلیل آن (آن را تحلیل کن) – پل ویتی / رابرت دنیرو
۲۰۰۶ – کازینو رویال – جیمز باند / دنیل کریگ
۲۰۰۶ – راکی ۶ (بالبوآ) – راکی بالبوآ / سیلوستر استالونه
۲۰۰۷ – مایکل کلیتون – مایکل کلِیتون / جرج کلونی
۲۰۰۷ – ۱۹۸۹ – سریال ناوارو – کمیسر آنتوان ناوارو / روژه هانن
۲۰۰۸ – ذره‌ای آرامش – جیمز باند / دنیل کریگ
۲۰۰۸ – بخوان و بسوزان – هَری فارِر / جرج کلونی
۲۰۰۸ – کلاه‌چرمی‌ها – داچ کانِلّی / جرج کلونی
۲۰۰۹ – بالا در آسمان – رایان بینگهام / جرج کلونی
۲۰۱۰ – رابین‌هود – رابین هود / راسل کرو
۲۰۱۰ – ۲۰۰۱ – سریال ۲۴ – جک باور / کیفر ساترلند
۲۰۱۰ – سریال مردگان متحرک (خواب زدگان)
۲۰۱۱ – ۲۰۰۷ – سریال شرق غرب ۱۰۱ – زین مالک / دان هَنی
۲۰۱۲ – چراغ‌های قرمز – سایمون سیلور / رابرت دنیرو
۲۰۱۳ – جاذبه – مَت کووالسکی / جرج کلونی
۲۰۱۴ – تازیانه(ضربه شلاق) – ترنس فلچر / جی. کی. سیمونز
۲۰۱۴ – من هنوز آلیس هستم – جان هالند / الک بالدوین
۲۰۱۴ – ۲۰۱۲ – سریال مأمور انتقال – فرانک مارتین / کریس ونس
۲۰۱۴ – هتل گرند بوداپست(دوبله صدا و سیما) – مستر گوستاو / رالف فاینس
۲۰۱۴ – قدم زدن میان قبرها – مَت اِسکودر / لیام نیسون
۲۰۱۵ – افسانه – رونالد و رگی(به عنوان برادران دوقلو) / تام هاردی
۲۰۱۵ – مک‌فارلند، آمریکا – جیم وایت / کوین کاستنر
۲۰۱۵ – فرار در سراسر شب – جیمی کانلون / لیام نیسون
۲۰۱۶ – مردان خوب – کارآگاه جکسون هیلی / راسل کرو
بازیگری
۱۳۶۰ – بازی در مجموعه: سینما تئاتر
۱۳۶۲ – میرزا کوچک خان
اجرا
۱۳۷۵ – مجری مسابقه: حافظه برتر
مستند
۱۳۹۰ – مستند ایران – مشهد – ساخته: حمید مجتهدی
۱۳۹۳ – مستند سفره‌های بهشتی – ساخته: مهدی شایقی حق
۱۳۹۳ – مستند مطبخ سرکار فیض آثار – ساخته: مهدی شایقی حق
