● محل تـولد: تهـران
● درگـذشت: ١٣ مهر ١٣٨۰ در تهران
زندگی‌نامه، آثـار و سوابق هنری
وی در محلهٔ سلسبیل تهران متولد شد. پدرش، کارمند ادارهٔ دخانیات بود و در تنهایی خود به سرودن شعر و نواختن تار می‌پرداخت. خانوادهٔ او در نراق اقوام و خویشان بسیاری داشتند. پدربزرگ و جد او، از ملاکان بزرگ نراق بودند. در دوران کودکی، تنها پسر خانواده بود و سه خواهر به نام‌های پروانه، عفت و فروغ داشت. در سال ۱۳۳۵ و در شش سالگی، تحصیل را آغاز کرد و عاقبت در سال ۱۳۴۷، مدرک دیپلم علوم طبیعی را گرفت و پس از آن دیگر تحصیل را رها کرد. وی موسیقی را بدون داشتن استاد و با توجه به علاقه‌ای که به موسیقی راک و به خصوص آثار ری چارلز داشت، با تمرین می‌آموخت. اصل و تبار فریدون فروغی به منطقه نراق در حوالی دلیجان می‌رسد. برای رفتن به آنجا باید از قم به کاشان رفت و وارد استان مرکزی شد. زمانی که فریدون به دنیا آمد حکومت وقت، نراق را یک قریه می‌دانست. و فریدون آنرا قریه خود می‌خواند. اما فریدون فروغی ده ساله بود که قریه‌ی آباء و اجدادی اش، به خواست حکومت و به دلیل توسعه روزافزون تغییر بافت داده و به شهر نراق تبدیل شد. در سن ۱۶سالگی، با همراهی گروهی نوازنده موسیقی را به صورت جدی شروع کرد و در مکان‌های مختلف به اجرای ترانه‌ها و آهنگ‌های غربی معروف آن روزگار و به خصوص موسیقی بلوز پرداخت و تا سن ۱۸سالگی فعالیت خود را به همین صورت ادامه داد. در این دوران بود که پس از یک شکست عشقی، مدتی از موسیقی دست کشید. در اواخر دههٔ چهل، او به خوانندهٔ بلندآوازهٔ کلوپ‌های شبانه تهران قدیم و ستارهٔ صحنهٔ کافه‌های معروفی چون مارکیز و کاکوله بدل شد. اوج فعالیت فریدون فروغی پیش از انقلاب، به سالهای دهه پنجاه برمیگردد. زمانی که حکومت، از بیم تداوم و گسترش اعتراضات؛ با افزایش نفوذ و اقتدار ساواک، در همه جا جو رعب و وحشت را حاکم کرده بود. در این سالها اما آشنایی فریدون؛ فروغی و فرهاد، با یک آهنگ‌ساز ماجراجو؛ شرایط را برای هرسه شان تغییر می‌دهد.
در سال ۱۳۵۲، فیلم تنگنا، ساختهٔ امیر نادری، با ملودی‌های شورانگیز و تکان دهندهٔ منفردزاده، صدای فروغی را بر تیتراژ خود داشت. فروغی در همان سال، چندین ترانه را اجرا می‌کند که شاخص‌ترین آنها نماز (یا «نیاز» به روایت ساواک) است؛ با شعری از شهیار قنبری و موسیقی اسفندیار منفردزاده. ترانه‌ای که منجر به بازخواست هر سه نفر از طرف ساواک می‌گردد. او ترانهٔ هوای تازه را در همین سال، در برنامهٔ تلویزیونی رنگارنگ اجرا می‌کند و همچنین در همین سال است که به درخواست فرزان دلجو ترانه‌ای را برای فیلم یاران، با بازی و کارگردانی دلجو، اجرا می‌کند.
در سال ۱۳۵۰، خسرو هریتاش، کارگردان فیلم آدمک، در تلاش برای پیدا کردن خواننده‌ای تازه‌نفس بود که فریدون فروغی به او معرفی می‌شود و با یک‌بار زمزمه کردن ترانه‌ها، خسرو هریتاش متوجه می‌شود که شخصی را که به دنبالش بوده یافته است. در نتیجه، دو ترانه به نام‌های: آدمک و پروانهٔ من را با موسیقی تورج شعبان خانی و اشعار لعبت والا، برای فیلم هریتاش اجرا می‌کند. پس از اکران فیلم، صفحه‌های ۴۵ دور این دو ترانه، در صفحه فروشی‌های معروفی چون آل کوردوبس، پاپ، دیسکو، بتهوون و پارس عرضه می‌گردد. این دو ترانه گل می‌کند و بر سر زبان‌ها می‌افتد و فریدون فروغی به شهرت می‌رسد. گرچه در آن زمان به او خرده می‌گرفتند که صدای فرهاد را تقلید می‌کند، اما همین باعث شد تا دیگر زیر سایهٔ نام خوانندهٔ محبوبش ری چارلز قرار نگیرد. بعد از گذشت مدتی، فرشید رمزی، کارگردان نمایش تلویزیونی شش و هشت، با فریدون فروغی قرارداد می‌بندد و فروغی در سال ۱۳۵۱ بعد از پنج سال مشابه خوانی، آثار ری چارلز را کنار می‌گذارد. ری چارلز رابینسون Ray Charles Robinson، با نام هنری ری چارلز زاده: ۲۳ سپتامبر ۱۹۳۰ و درگذشته: ۱۰ ژوئن ۲۰۰۴، نوازنده مشهور آمریکایی پیانو و کیبورد الکتریک و خواننده سبک‌های جاز و ریتم اند بلوز بود. همکاری با فرشید رمزی، باعث تولد آثاری چون: زندون دل و غم تنهایی، با اشعاری از آرش سزاوار و آهنگسازی ویلیام خنو می‌گردد که اولی، فروغی را تبدیل به هنرمندی صاحب سبک می‌کند. فتنهٔ چکمه پوش، ساختهٔ همایون بهادران، دومین فیلم سینمایی بود که فروغی در سال ۱۳۵۱ برای تیتراژ آن، ترانه‌ای را به همین نام اجرا کرد. در همین سال توسط یکی از دوستانش با گلی فتوره‌چی آشنا می‌شود و با او ازدواج می‌کند.
در سال ۱۳۵۳، فروغی به علت عدم تفاهم با همسرش از وی جدا می‌شود. در همین سال ترانهٔ: همیشه غایب را با شعری از شهیار قنبری، موسیقی ویلیام خنو و تنظیم واروژان اجرا می‌کند (این ترانه، پیش‌تر با شعری از ویلیام خنو و با نام ماهی خسته اجرا شده بود). او که رفته‌رفته به هنرمند باتجربه‌ای تبدیل شد، اقدام به جمع‌آوری آثار خود می‌نماید و اولین آلبوم خود را با نام زندون دل به بازار عرضه می‌کند. دومین آلبومش را با نام یاران، در سال ۱۳۵۴ به بازار عرضه می‌کند و در همین سال به علت اجرای ترانهٔ: سال قحطی، از طرف حکومت شاهنشاهی، به مدت دو سال از فعالیت منع می‌شود. درسال ۱۳۵۶، پس از اعلام فضای باز سیاسی توسط حکومت، فروغی بعد از دو سال ممنوعیت کاری، سومین آلبوم خود را با نام: سال قحطی به بازار عرضه می‌کند. در بهمن ماه همین سال، پدرش در اثر بیماری ذات‌الریه از دنیا می‌رود.
در سال ۱۳۵۷، با وخیم شدن اوضاع سیاسی ایران، فروغی؛ اعتراض خود را به اوضاع کشور، با انتشار آلبوم بت‌شکن اعلام می‌دارد و در همین سال ترانه‌ای به نام: روسپی را اجرا می‌کند که هرگز مجوز پخش نمی‌گیرد. در سال ۱۳۵۸، بعد از پیزوزی انقلاب، فروغی در ایران می‌ماند و کنسرت اجرا می‌کند که ترانه‌های این کنسرت را در آلبوم: فریدون فروغی در آغازی نو، جای می‌دهد و دلیل نام‌گذاری آلبوم به این نام، وجود ترانه‌های ریتمیکی مانند: حقه (مشتی ماشاالله) و شیاد است که در کارنامهٔ فروغی مانند آنها وجود نداشت. بعداز انتشار این کاست، در سال ۱۳۵۹، فروغی ترانهٔ یار دبستانی را برای فیلم از فریاد تا ترور، به کارگردانی منصور تهرانی اجرا می‌کند که در تیتراژ فیلم استفاده می‌شود. در حالی که هنوز هیچ منع رسمی‌ای برای فعالیت فروغی اعلام نشده بود، به تهرانی خبر می‌دهند که باید صدای فروغی را از تیتراژ فیلمش حذف کند. در نتیجه جمشید جم، خواندن این ترانه را به عهده می‌گیرد. در همین زمان است که زمزمه‌هایی در مورد ممنوعیت فعالیت فروغی شنیده می‌شود. او در همین سال ترانهٔ کوچهٔ شهر دلم را می‌خواند.
فروغی در سال ۱۳۶۰، چند ترانهٔ خود را همراه با چند ترانه از کوروش یغمایی در آلبومی با عنوان: سُلٰ جای می‌دهد و طی سالهای ۱۳۶۰ و ۱۳۶۱، آهنگ چهار قسمتی: چرا نه؟ را می‌سازد و اجرا می‌کند. در همین سالهاست که فعالیت نمودن او ممنوع می‌شود. در سال ۱۳۶۵ سفر به دوبی، فروغی را تا پای پیوستن به هنرمندان دور از وطن پیش برد، اما پیشنهادهای تهیه‌کنندگان آن سوی آب، او را به رفتن راضی نکرد. در اسفند سال ۱۳۷۲، با سوسن معادلیان آشنا می‌شود و در خرداد ۱۳۷۳، با هم ازدواج می‌کنند. ازدواج، موجب تحولی مثبت در او می‌شود و دوباره فعالیتش را از سر می‌گیرد. شعر می‌گوید، آهنگ می‌سازد و شروع به تدریس می‌نماید. در اسفندماه سال ۱۳۷۷، موفق به برگزاری کنسرتی در تالار حافظ دانشگاه کیش می‌شود. پس از ۴ روز برگزاری کنسرت در کیش، به تهران می‌آید. علی‌رغم درخواست‌هایی که از شهرستان‌های دیگر برای برگزاری کنسرت ارسال می‌شود، با برگزاری آن در شهرستان‌های دیگر موافقت نمی‌شود و فروغی در تابستان ۱۳۷۸ و پائیز ۱۳۷۹ دوباره به کیش بازمی‌گردد و به اجرای برنامه در هتل آنای کیش می‌پردازد. در فروردین سال ۱۳۷۹، به پیشنهاد حمیدرضا آشتیانی پور (کارگردان) و به امید اخذ مجوز، ترانه: می‌تراود مهتاب را با شعری از نیما یوشیج، برای فیلم دختری بنام تندر می‌خواند؛ اما شرایط تغییری نمی‌کند. گرچه ترانهٔ فروغی، در انتهای فیلم در جشنوارهٔ فیلم فجر پخش می‌شود. پیش از این هم کیومرث پوراحمد نمی‌تواند مجوز حضور او را به عنوان بازیگر، برای پروژه فیلم گل یخ، که داستان آن دربارهٔ زندگی یک خوانندهٔ محکوم به سکوت بود، بگیرد.
وی در روز جمعه، سیزدهم مهر ماه ۱۳۸۰، در منزلش در تهران‌پارس، به دلیل سکته قلبی در سن ۵۰ سالگی درگذشت. او را در روستای قرقرک بوئین زهرا قزوین، در کنار برکه‌ای کوچک، در سایهٔ کوهی بزرگ و در آرامشی که سالها انتظارش را می‌کشید به خاک سپردند.
شهیار قنبری، خواننده، ترانه ساز، آهنگ‌ساز و دوست قدیمی فریدون فروغی، در مورد مرگ او می‌گوید: فریدون فروغی برای دومین بار می‌میرد. نخستین بار وقتی مرد که نتوانست بخواند و دومین بار وقتی مرد که می‌خواست بخواند. فریدون را فراموشی و خاموشی کُشت.
فیلم مستندی به نام: قریهٔ من، دربارهٔ زندگی و مرگ شادروان فریدون فروغی، به کارگردانی مهران زینت، توسط مؤسسهٔ بتهوون منتشر شده است. در سال ۱۳۸۸، هشت سال پس از مرگ فروغی، ترانه‌های: طناب غم، غم روی غم (هر دو از ساخته‌های قراملکی) و ماهی خسته، اجرای سال ۱۳۵۰، با صدای فروغی، نلی و کیوان و بازخوانی دو ترانهٔ My Love Is in the Hot Town و I Live with Your Dream، در اینترنت منتشر شدند. آرش قاسمی، وکیل خانوادهٔ فروغی اصرار داشت این آهنگ‌ها در داخل ایران و در کنار سایر آثار فریدون عرضه شوند.
آثـار
١٣۵٠ – ترانه: آدمک و پروانۀ ی من – برای فیلم آدمک
١٣۵٠ – ترانه: ماهی خسته – با صدای فروغی، نلی و کیوان
١٣۵١ – ترانه: فتنه چکمه پوش – برای تیتراژ فیلم فتنه چکمه پوش
١٣۵٢ – ترانه: تنگنا – برای تیتراژ فیلم تنگنا
١٣۵٢ – خواننده موسیقی فیلم زن باکره
١٣۵٢ – خواننده موسیقی فیلم کیفر
١٣۵٢ – اجرای چندین ترانه؛ شاخص ترین آنها ترانه «نماز» (یا نیاز، به روایت ساواک)
١٣۵٢ – اجرای ترانه: هوای تازه – برای برنامه تلویزیونی رنگارنگ
١٣۵٢ – اجرای ترانه: برای فیلم یاران
١٣۵٣ – اجرای ترانه: همیشه غایب
١٣۵٣ – آلبوم زندون دل
١٣۵۴ – آلبوم یاران
١٣۵۶ – آلبوم سال قطحی
١٣۵٧ – آلبوم بت شکن
١٣۵٧ – ترانه: روسپی (مجوز پخش داده نشد)
١٣۵٨ – آلبوم فروغی در آغاز عصری نو – ترانه های کنسرت ١٣۵٨ فروغی در ایران – این آلبوم به دو تا چشم سیاه نیز معروف است.
١٣۵٨ – ترانه: طاهره (شعر از طاهره قره العین)
١٣۵٩ – ترانه: یار دبستانی – برای تیتراژ فیلم از فریاد تا ترور (این ترانه از تیتراژ فیلم حذف شد و به آن مجوز پخش داده نشد)
١٣۵٩ – ترانه: کوچه شهر دلم
١٣۶٠ – آلبوم سُل (همکاری کوروش یغمایی و فریدون فروغی)
١٣۶٠ و ١٣۶١ – آهنگ چهار قسمتی: چرا نه؟
١٣٧٧ – چهار روز برگزاری کنسرت در تالار حافظ دانشگاه کیش – اسفند ١٣٧٧
١٣٧٨ – اجرای کنسرت در هتل آنای کیش (تابستان ١٣٧٨)
١٣٧٩ – ترانه: می تراود مهتاب – برای فیلم دختری بنام تندر – فروردین ١٣٧٩
١٣٧٩ – اجرای کنسرت در هتل آنای کیش – پاییز ١٣٧٩
