● محل تـولد: کرمانشاه
زندگی‌نامه، آثـار و سوابق هنری
وی در کوچهٔ یخچالی در محله برزه‌دماغ در کرمانشاه، در خانواده‌ای کرُد زبان و آشنا با موسیقی و شعر به دنیا آمد. وی صدای دلنشین خود را از پدر و مادر خویش به یادگار دارد و از دوران خردسالی توسط مادرش با شعر و آواز آشنا شد؛ پدرش نیز صدای لطیفی داشت و ضمن آشنایی با گوشه‌ها و ردیف‌های آواز ایرانی، سه‌تار هم می‌نواخت. پدر وی از سبک قدما و خوانندگان آن دیار به خصوص شیخ داوودی، خوانندهٔ بزرگ آن زمان بهره گرفته و نیز داشته‌هایش را در اختیار فرزندش گذاشت. بزرگ این خانواده، استاد پرویز خان پورناظری، معروف به حاجی خان، خود از شاگردان درویش خان و کلنل وزیری بوده است. اکثر موسیقی‌دانان کرمانشاه توسط وی با نت و موسیقی اصیل ایرانی آشنا شده‌اند. این محیط مناسب هنری موجب شد تا شهرام ناظری بتواند در سن ۷ سالگی اولین برنامهٔ هنری خود را در رادیوی کرمانشاه همراه با تار درویشی، از نوازندگان معروف آن زمان کرمانشاه، اجرا نماید. پس از آن در سن ۱۱ سالگی نیز توانست در رادیو تلویزیون ایران چند برنامهٔ دیگر آواز ایرانی اجرا کند. او همواره در پی بهره بردن از مکاتب و استادان مختلف بوده است. وی در سال ۱۳۴۵، برای بهره‌گیری از محضر استادانی چون: عبدالله دوامی، نورعلی خان برومند، عبدالعلی وزیری، محمود کریمی و محمدرضا شجریان، عازم تهران شد و ضمن بهره‌گیری از محضر این اساتید، سه‌تار را نیز نزد استادان احمد عبادی، جلال ذوالفنون و محمود هاشمی فرا گرفت. شهرام ناظری به مدت یک سال نیز در تبریز، با نوازندگان و موسیقی‌دانان آن دیار مانند غلامحسین بیگجه‌خانی و محمود فرنام قیطانچیان که خود از شاگردان اقبال آذر بودند در زمینه موسیقی ایرانی کار کرد. در سال ۱۳۵۴، بنا به پیشنهاد نورعلی‌خان برومند، به استخدام رادیو تلویزیون ملی ایران درآمد و اولین برنامهٔ خود را با گروه شیدا به سرپرستی محمدرضا لطفی، با مثنوی مولوی و ترانه‌ای از شیخ بهایی اجرا کرد. پس از آن با گروه عارف، به سرپرستی حسین علیزاده و پرویز مشکاتیان کار خود را ادامه داد. ناظری در سال ۱۳۵۵ در نخستین آزمون موسیقی سنتی ایران با نام باربد شرکت کرد و توانست مقام نخست را در رشتهٔ آواز در این آزمون به دست آورد. در سال ۱۳۵۶، همراه با گروه سماعی به سرپرستی اصغر بهاری و حسن ناهید، برای اجرای کنسرت در جشنوارهٔ توس انتخاب شد.
استاد شهرام ناظری، از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۰، در آلبوم‌های چاووش به شماره‌های ۲، ۳، ۴، ۷ و ۸، با همکاری گروه‌های شیدا و عارف، کانون فرهنگی و هنری چاووش به سرپرستی محمدرضا لطفی، حسین علیزاده و پرویز مشکاتیان آواز خوانی کرد. کانون چاووش با تلاش محمدرضا لطفی و زیر نظر ه. الف. سایه پایه‌گذاری شده بود و از آن جایی که این کانون در زمان انقلاب فعالیت می‌کرد، بیشتر محتوای آلبوم‌های چاووش حماسی و انقلابی بودند. برخی از آلبوم‌های چاووش، از جمله چاووش ۲، اولین آلبوم با حضور شهرام ناظری آلبوم‌های مشترکی بین ناظری و محمدرضا شجریان است و در آن‌ها این دو هنرمند سرودهای انقلابی بسیاری را اجرا کرده‌اند. چاووش ۲ دربرگیرندهٔ دو سرود معروف شب نورد و برادر نوجوونه، با صدای شجریان و آزادی آن زمان که بنهادم، با صدای ناظری می‌شد. تصنیف معروف ای پدر، اثر محمدرضا لطفی، در چاووش ۴ اجرا شد تا حس از دست دادن فردی بزرگ را منتقل کند. استاد شهرام ناظری، آلبوم مثنوی موسی و شبان را با همکاری جلال ذوالفنون و بهزاد فروهری، بنمای رخ را با همکاری نوازندگان مرکز حفظ و اشاعه موسیقی سنتی ایران و گروه مولانا به سرپرستی محمد جلیل عندلیبی، آلبوم صدای سخن عشق را با همکاری گروه تنبور شمس و لاله بهار را با همکاری گروه عارف به سرپرستی پرویز مشکاتیان تهیه کرد.
او در سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۴، به روش‌های مختلف مشغول تدریس موسیقی و ردیف‌های آوازی به علاقه‌مندان شد. در این دوران آثار زمستان، بشنو از نی و نجوا را منتشر کرد. از سال ۱۳۶۴ به بعد، با همکاری گروه‌های موسیقی ایرانی کارهای زیبایی را به بازار موسیقی عرفانی و اصیل ایرانی عرضه ساخت که از درخشان‌ترین این آثار می‌توان به: شورانگیز با همکاری حسین علیزاده، گل صدبرگ و آتش در نیستان با همکاری جلال ذوالفنون، یادگار دوست و ساقی‌نامه ۱ و ساقی‌نامه ۲ با همکاری کامبیز روشن‌روان را نام برد. در این سالهاست که ناظری آلبوم بی‌قرار را با همکاری گروه جلیل عندلیبی و همچنین کنسرت اساتید موسیقی ایران را با همکاری گروه اساتید موسیقی ایران، به سرپرستی فرامرز پایور اجرا و منتشر کرده‌است. لازم است ذکر شود گل صدبرگ، معروف‌ترین اثر شهرام ناظری و بسیاری از مردم ناظری را با تصنیف اندک اندک با شعر مولانا اجرا شده در این آلبوم می‌شناسند.
در سال‌های دهه هفتاد خورشیدی، شهرام ناظری آثار بسیاری را اجرا نمود که از آن جمله می‌توان به آلبوم‌های: نوروز به همراهی با حسین علیزاده، مهتاب رو را با گروه تنبور شمس، با آهنگ‌سازی کیخسرو پورناظری و دل شیدا را با آهنگ‌سازی فرامرز پایور اشاره نمود. همکاری ناظری با کامکارها نیز منجر به آفرینش دو اثر ماندگار به نام‌های کنسرت کامکارها ۷۶ و کنسرت ۷۷ گشته است. وی با انتشار دو آلبوم ساز نو آواز نو و سفر به دیگر سو، مسیر نوینی از موسیقی خویش را نمایان ساخت بطوری که سفر به دیگر سو را دکترین موسیقایی خود می‌داند. شهرام ناظری، در دهه هشتاد شمسی، به پژوهش و مسیریابی برای آرایه موسیقی نوین پرداخت. پژوهش بر نحوه اجرای شاهنامه فردوسی و پروژهٔ مولوی، در سال جهانی مولانا، از فعالیت‌های وی در این سال‌ها است. وی در این سال‌ها چندین آلبوم دیگر منتشر کرد که آثار آواز اساطیر، لیلی و مجنون، لولیان، مولویه(شور رومی) و سفر عسرت از آن جمله هستند.
وی در سال ۱۳۹۰، یک آلبوم موسیقی به نام امیرکبیر با آهنگ‌سازی پژمان طاهری منتشر کرد که بیشتر اشعار آن را شعرهای نو تشکیل می‌دادند. مدتی بعد پس از ۶ سال تأخیر، کنسرت شهرام ناظری و لوریس چکناوریان منتشر شد. این اثر مربوط به اجرای ارکستر بزرگ کومیتاس ارمنستان، به رهبری مایسترو لوریس چکناوریان، در سال ۱۳۸۴ است که بیشتر قطعات آن به زبان کردی(زبان مادری شهرام ناظری) هستند. البته در این اثر، ۴ قطعهٔ فارسی نیز به نام‌های: زین دو هزاران من و ما، شیدا شدم، آواز به همراه چنگ و آب حیات عشق اجرا شده است. بیشتر قطعات این آلبوم در سایر آثار ناظری به همراه سازهای میهنی ایرانی نیز اجرا شده و در این اثر در قالب موسیقی ارکستری با سازهای غربی آرایه شده‌اند. آلبوم درفش کاویانی، کاوه آهنگر، به آهنگ‌سازی فرید الهامی و اجرای گروه فردوسی که به زودی منتشر خواهد شد مربوط به اجرای شاهنامه اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی هستند و مانند بسیاری از آثار شهرام ناظری تنبور محور می‌باشد.
از کنسرت‌های استاد ناظری در سال ۱۳۹۳، می‌توان به کنسرتی به همراه گروه فردوسی در کرمانشاه اشاره کرد که در آن قطعات کردی بسیاری را اجرا کرد اما پس از پایان کنسرت برخی از رسانه‌ها اجرای قطعات کردی به ویژه قطعه‌ای که به فارسی می‌شد من کرمانشاهی‌ام؛ فارسی نمی‌دانم او را مخالف وحدت و همبستگیِ میهنیِ ایرانیان نامیدند. ناظری در واکنش به این‌ها گفت: این انگ‌ها به من نمی‌چسبد، من فرزند کرد هستم که فارسی نمی‌دانم. اما به زبان کردی جان من به فدای تو که فارس هستی، اتفاقاً این شعر مخالف قومیت هاست و می‌گوید جان من فدای تو که فارس هستی.
استاد ناظری، خواننده‌ای است که در آثارش روحیه تکرار ناپذیری دارد و همواره تلاش کرده است که نگرش و تجربه‌ای جدید را در آواز و موسیقی بوجود آورد. وی تحریرهای ریتمیک و خاصی را از سال‌های پایانی دهه هفتاد در آثارش استفاده کرد، از جمله این آثار می‌توان به آلبوم‌های: ساز نو آواز نو، سفر به دیگر سو، لولیان و مولویه(شور رومی) اشاره کرد. حدود سی سال پیش، دکتر داریوش صفوت، بنیان‌گذار مرکز اشاعه و حفظ موسیقی سنتی، ارزش صدای ناظری را در ویژگی‌های حماسی آن تشخیص داد و چنین تشریح نمود که: “در صدای ناظری لنگرها، دندانه‌ها و آکسن‌های خاصی وجود دارد که به آن حس حماسی بخشیده است. این لحن حماسی قرن‌ها پیش در آواز ایرانی وجود داشته اما به دلیل مسائل تاریخی کمرنگ شده و به تدریج از بین رفته‌است”. استاد شهرام ناظری خود در این باره می‌گوید: یک حرکت یک حماسه در اجرا و خواندنم هست؛ آن هم بخاطر فرهنگ کُرد بودنم است. شهرام ناظری، در اجرای شعرهای مولوی پیشرو تمامی خوانندگان بوده است.
آلبوم مثنوی موسی و شبان و صدای سخن عشق، رویکرد جدیدی به موسیقی و شعر عرفانی محسوب می‌شود که ناظری در سال‌های پایانی دههٔ پنجاه و سال‌های آغازین دههٔ شصت از خود بر جای گذاشت. همچنین در سال ۱۳۶۴، به مناسبت گرامیداشت هشتصدمین زادروز مولوی، دو اثر گل صد برگ و یادگار دوست را منتشر کرد. اثر یادگار دوست به عنوان اولین سمفونی ایرانی و گل صدبرگ به عنوان یکی از پرفروش‌ترین آثار موسیقی، هر دو انقلابی در موسیقی سنتی ایران بوجود آوردند. این یادواره، بار دیگر دو دهه بعد برای بزرگداشت مولانا تکرار شد. از دیگر آثار برجسته ایشان که بر روی شعرهای مولوی اجرا شده می‌توان به آلبوم: مولویه که در خارج از ایران با نام شور رومی شناخته می‌شود نیز اشاره کرد این اثر نامزد دریافت جایزهٔ گرمی ایالات متحده در سال ۲۰۰۷ میلادی برابر با ۱۳۸۶ خورشیدی نیز شده است. دیپاک چوپرا، فیلسوف هندی – آمریکایی الاصل نیز در این آلبوم حضور دارد. روزنامهٔ بوستون گلوب و لس آنجلس تایمز چاپ آمریکا، در گزارشی با عنوان: شعر مولانا در حرکت، به بررسی تلاشهای شهرام و حافظ ناظری برای زنده نگه داشتن اشعار مولانا پرداخته‌‌اند.
یکی از ویژگی‌های بارز ایشان، نسبت به خوانندگان هم عصر خود، توجه ویژهٔ وی به اسطوره‌ها و تحقیق و جستجو در خصوص لحن‌های حماسی گمشدهٔ آواز ایرانی است. ناظری آلبوم‌ها و اجراهایی از اشعار شاهنامه کردی و شاهنامه فردوسی دارد. وی نخستین خواننده‌ای است که برای شاهنامه خوانی، پژوهشی چندین ساله انجام داد و در آمریکا، فرانسه و تونس اجراهای صحنه‌ایِ شاهنامه‌خوانی داشت. استاد ناظری، شاهنامه را در سه بستر ارائه می‌دهد: اجرای شاهنامه و ارائهٔ آن با موسیقی مقامی، برگرفته از فضای فکری و قومیتهای ایرانی. این نوع، در آکادمی کارتاژ تونس که یک شهر تاریخی با پیشینهٔ ۴ هزار ساله است و همچنین در جشنوارهٔ سن فلوران فرانسه اجرا شده‌است. اجرای شاهنامه با ارکستر بزرگ کلامی بر مبنای موسیقی دستگاهی. در این بخش ناظری به همراه کیوان ساکت، بر روی شاهنامه کار کرده است. برداشت سوم نیز اجرای شاهنامه، با گروه اینترنشنال در نیویورک، با همراهی حافظ ناظری است که نمونه آن در سال ۲۰۱۰ در سالن کارنگی هال نیویورک اجرا شده است. او با تلاش‌ها و اجراهایی که تاکنون داشته است؛ راه را برای شاهنامه‌خوانی خوانندگان جوان هموار نموده است. از آلبوم‌هایی که بر اساس اشعار شاهنامه اجرا شده‌اند می‌توان به آلبوم: درفش کاویانی، کاوهٔ آهنگر اشاره کرد.
وی همه درآمد خود در سال ۱۳۹۲ را به آسیب‌دیدگان پیرانشهر، شین آباد، جذامی‌ها و بیماران بی‌بضاعت سرطانی اهدا کرد و با این کار مبلغی بالغ بر چند صد میلیون تومان را برای امور خیریه قرار داد.
او در بیشتر آثار خود از شعرهای مولانا بهره برده است و طی ۳۰ سال فعالیتِ هنری، توانسته سبک جدیدی از موسیقی را که آمیخته به ادبیات حماسی و عرفانی ایران است بوجود آورَد. ناظری، علاوه بر بهره‌گیری از شعرهای مولوی، در زمینهٔ استفاده و استوارسازی شعر معاصر پارسی بر روی موسیقی سنتی ایرانی نیز پیشرو بوده است. علاوه بر این‌ها شهرام ناظری از اولین کسانی است که با استفاده از موسیقی مقامی، اشعار شاهنامهٔ فردوسی را اجرا کرده است. وی تاکنون بیش از ۴۰ آلبوم موسیقی منتشر کرده است.
او از آغاز دهه پنجاه در سطحِ کشور، به عنوان یک هنرمند شناخته شد و نخستین آلبوم‌هایش به صورتِ آلبوم‌های مشترک با محمدرضا شجریان با محتوای میهنی و مضامینی نظیر آزادی‌خواهی در اواخر دهه پنجاه توسط کانون چاووش منتشر شد و از آثار کانون چاووش، تصنیف‌های:ایران ای سرای امید، ساختهٔ محمدرضا لطفی بر روی شعری از ه.ا.سایه که توسط هم شجریان و هم ناظری خوانده شد، و اثر ذیگر بنام: آزادی، با صدای ناظری و همراه شو عزیز، با صدای شجریان، به شهرت بالا در سطح کشوری و سراسری رسیدند. هنرمندانی که در کانون چاووش گردِ هم آمده بودند مانند شجریان، ناظری، کامکارها، صدیق تعریف، محمدرضا لطفی، حسین علیزاده و دیگران، به برجسته‌ترین چهره‌های موسیقی ایرانی در نیمهٔ دوم قرن تبدیل شدند. پس از پایان کار کانون چاووش، ناظری در دهه شصت به خواندن قطعات بسیار با اشعار مولانا جلال‌الدین بلخی پرداخت و نخستین خواننده‌ای شد که به‌طور ویژه به شعر مولوی توجه کرده است و از آن میان، آلبوم: گل صدبرگ به شهرت و محبوبیتِ بالا رسید. در آغاز دهه هفتاد، همکاری شهرام ناظری با پسرعمویش کیخسرو پورناظری، منجر به خلق آثار بسیار با ساز تنبور شد و این سازِ موسیقیِ سنتیِ ایرانی که تا پیش از آن در میان ایرانیان ناشناخته مانده بود، شناخته شد. از آثار حاصل این دوره، تصنیف مهتاب‌رو شهرت خاصی یافت.
از معروف‌ترین تصنیف‌های شهرام ناظری، می‌توان به تصنیف‌های: اندک اندک با شعر مولانا در آلبوم گل صدبرگ، تصنیف: آتشی در نیستان، با شعر مجذوب تبریزی در آلبومی به همین نام، کاروان شهید، با آهنگ محمدرضا لطفی و شیدا شدم؛ با شعر خودش، تصنیف: مهتاب‌رو، در آلبومی به همین نام، و تصنیف‌های میهنی و ایران دوستانه ایشان، مانند سرود: ایران جوان یا آثار کانون چاووش اشاره کرد. همچنین، آثاری که ناظری به زبان مادری‌اش، زبان کُردی کرمانشاهانی (گویشی خاص از زبان کُردیِ جنوبی)، اجرا کرده، مشهور هستند. استاد شهرام ناظری، به زبان‌های فارسی معیار و فارسی کرمانشاهانی(گویشی خاص از فارسی) و کُردی کرمانشاهانی تسلط دارد و قدرت سخن گفتن و آواز خواندن به این زبان ها در او مسلم و محرز است. از معروف‌ترین آثار کردیِ کرمانشاهانیِ ناظری می‌توان به تصنیف‌های قدیمیِ: کابوکی، شیرین شیرین و واران وارانه اشاره کرد که او بازخوانی کرده‌است.
ناظری در سال ۲۰۰۷، از سوی دولت فرانسه نشان لژیون دونور و در سال ۲۰۱۴، نشان شوالیه ملی لیاقت فرانسه به او اهدا شد. نیویورک تایمز به او لقب: بلبل فارسی داده است و کریستین ساینس مانیتور او را لوچانو پاواروتیِ ایران نامید.
اجراهای بین‌المللی
استاد ناظری، در سراسر جهان در سالن‌ها و فستیوال‌های بزرگ، برنامه و کنسرت‌هایی اجرا کرده است. جشنواره موسیقی اکس – آن – پروانس، جشنواره موسیقی آوینیون، تئاتر دلاویل پاریس، جشنواره سامر توکیو، سالن تئاتر دالبی لس آنجلس، رویال آلبرت هال، جشنواره دل پوپولو در ایتالیا، جشنواره بیت الدین لبنان، ارکستر فیلارمونیک کلن آلمان، مجمع انجمن آسیا، مؤسسه جهانی موسیقی بروکلین، آکادمی موسیقی بام نیویورک، جشنواره اروپا در رم ایتالیا، جشنواره موسیقی سائو پائولو و جشنواره موسیقی فاس مراکش و اجرا در شهرهای ونیز، بارسلون، مادرید، ژنو، بروکسل، آمستردام، استکهلم، اسلو و کپنهاگ از جمله بزرگترین اجراهای جهانی ناظری به‌شمار می‌رود.
جـوایز
۱۹۷۵ – جایزهٔ کونکورز موسیقی فولکلور
۱۹۹۷ – دریافت جایزهٔ «بهترین موسیقی عرفانی جهان» در جشنوارهٔ فاس مراکش – وی پس از دریافت این جایزه، از سوی مطبوعات آمریکا لقب پاواروتی ایران را نیز دریافت کرد.
۲۰۰۶ – دریافت جایزه ویژه شهر ارواین ایالت کالیفرنیا برای گسترش پیام معنوی مولانا و صلح از طریق زبان موسیقی
۲۰۰۷ – دریافت نشان لژیون دونور از سوی دولت فرانسه
۲۰۰۷ – دریافت نشان شوالیه ادب و هنرریال از سوی دولت فرانسه – این نشان بالاترین نشان فرهنگی فرانسه است و پاسداشتی است از طرف دولت فرانسه به هنرمندانی که تلاش ویژه‌ای در جهت اعتلای فرهنگ و هنر دارند.
۲۰۰۷ – دریافت عنوان هنرمند برتر آسیا از طرف مجمع آسیا سوسایتی – در این مراسم بان کی‌مون دبیرکل سازمان ملل متحد، تقدیر ویژه‌ای از شهرام ناظری به عمل آورد.
– دریافت جایزهٔ اسطورهٔ زنده، از دانشگاه یوسی‌اِل‌اِی
۱۳۸۶ – دریافت نشان طلایی سماع بارگاه مولانا، از دست اسین چلبی، نواده مولانا در شهر قونیه ترکیه و انتخاب به عنوان رئیس افتخاری مرکز مولانا پژوهی دانشگاه سلجوق در ایران
۱۳۸۶ – دریافت کلید طلایی شهر خوی و مقبرهٔ شمس در جشنوارهٔ بین‌المللی شمس تبریزی
– دریافت لوح سپاس از شهرداری شهر ایرواین کالیفرنیا به پاس قدردانی از تلاشهای شهرام ناظری در ترویج پیام معنوی صلح در قالب موسیقی و شعرهای مولوی
– نامگذاری روز ۲۵ ماه فوریه سال ۲۰۰۶، به نام شهرام ناظری، توسط رئیس شواری شهر و شهردار سن دیه گو در حوزهٔ جغرافیایی سن‌دیه‌گوی ایالت کالیفرنیا – در مدت کوتاهی پس از این نامگذاری، کنگرهٔ آمریکا نیز با اهدای لوح سپاس از وی تقدیر نمود.
– دریافت تقدیرنامه از سوی دانشگاه هاروارد به دلیل نقش مؤثر ناظری در معرفی مولوی به دنیای غرب و نوآوری در موسیقی ایرانی و جذب مخاطبان غربی
آلبـوم‌ها
نام آلبوم سال اجرا / انتشار / آهنگ ساز / نوازندگان / گروه خواننده / ناشر / توضیحات
۱۳۵۷ – چاووش ۲ – محمدرضا لطفی – گروه شیدا: محمدرضا شجریان، شهرام ناظری کانون چاووش – اولین اثر با حضور شهرام ناظری – با محتوای مرتبط با انقلاب ۱۳۵۷ ایران، شامل دو سرود: شب نورد: برادر نوجوونه، با صدای شجریان و آزادی: آن زمان که بنهادم، با صدای ناظری
۱۳۵۷ – چاووش ۳ – محمدرضا لطفی، حسین علیزاده – گروه شیدا: محمدرضا شجریان، بیژن کامکار، شهرام ناظری – کانون چاووش – با محتوای مرتبط با انقلاب ۱۳۵۷ ایران، در این آلبوم از اشعار: ه. الف. سایه، جواد آذر، سیاوش کسرایی، ابوالقاسم لاهوتی، محمد فرخی یزدی، حمید حمزه و امیر برغشی استفاده شده است. این مجموعه حماسی و انقلابی است.
۱۳۵۷ – چاووش ۴ – محمدرضا لطفی، پرویز مشکاتیان – گروه‌های شیدا و عارف: هنگامه اخوان، شهرام ناظری – کانون چاووش – تأثیر گرفته از شرایط ایران در ایام انقلاب ۱۳۵۷، شامل تصنیف بسیار معروف: ای پدر، اثر محمدرضا لطفی، به یاد آیت الله طالقانی
۱۳۵۸ – چاووش ۷ – محمدرضا لطفی، پرویز مشکاتیان، هوشنگ کامکار، حسین علیزاده – گروه‌های شیدا و عارف: محمدرضا شجریان، شهرام ناظری – کانون چاووش – به مناسبت سالگرد انقلاب ۱۳۵۷، دربرگیرنده تصنیف‌های معروفی چون: ایران ای سرای امید و رزم مشترک(همراه شو عزیز) با صدای محمدرضا شجریان و بخوان هموطن با صدای شهرام ناظری
۱۳۵۷- ۱۳۵۹ – چاووش ۸ – محمدرضا لطفی – گروه شیدا: شهرام ناظری، سیما بینا – مؤسسه فرهنگی و هنری چاووش – دربرگیرنده تصنیف خاطره انگیز: کاروان شهید
۱۳۵۸ – مثنوی موسی و شبان – جلال ذوالفنون – جلال ذوالفنون، بهزاد فروهری – شرکت سهامی الکترونیک – دکلمه اشعار: محمد هومن، آواز ناظری به همراه سه تار نوازی ذوالفنون و نی نوازی فروهری
۱۳۵۸ – صدای سخن عشق – کیخسرو پورناظری – گروه تنبور شمس – اجرای اشعار فارسی و کردی برپایهٔ همنوازی تنبور
۱۳۶۰ – باد صبا می‌آید – جلال ذوالفنون – اشعار از مولانا، سعدی شیرازی، حافظ شیرازی و فخرالدین عراقی
۱۳۶۰ – بشنو از نی اجرا – فریدون شهبازیان – نواگر – اجرا اوایل دهه۶۰، انتشار سال ۱۳۷۹ – اشعار مولانا
۱۳۶۰ – گل صدبرگ – جلال ذوالفنون، رضا قاسمی – برپایه همنوازی سه تار، نوازندگان: جلال ذوالفنون، رضا قاسمی، محمدحسن مهدیان، کاوه دلیرآذر، امیرهوشنگ اردلان (سه‌تار)، بیژن کامکار (دف)، شامل معروف‌ترین اثر شهرام ناظری(تصنیف اندک اندک – شعر مولانا)
۱۳۶۰ – لاله بهار – پرویز مشکاتیان – گروه عارف در سال ۱۳۶۲ اجرا و در سال ۱۳۶۵ منتشر شد، اشعار از: مولانا، ملک الشعرا بهار، شهریار و ه. الف. سایه
۱۳۶۲ – نوروز – حسین علیزاده، حسن کسایی – وورلد نتورکریال منتشر شده در اروپا، اجرا در شهر کلن آلمان، در بهار ۱۹۹۰، اشعار فارسی و کردی کرمانشاهی، اشعار فارسی از: حافظ شیرازی، سعدی شیرازی، ملک الشعرا بهار، رابعه قزادری، فردوسی و باباطاهر
۱۳۶۳ – بنمای رخ – محمدجلیل عندلیبی – گروه مولانا – اشعار از مولانا و سعدی شیرازی
۱۳۶۳ – یادگار دوست – کامبیز روشن روان – خوش نوا – اجرای ارکستر سمفونیک، تک نوازان: مجتبی میرزاده، محمد کیانی‌نژاد و حمید متبسم، دکلمهٔ اشعار در این آلبوم بر عهدهٔ عبدالله آقازاده بوده است.
۱۳۶۴ – بهاران آبیدر – هوشنگ کامکار – ارکستر سمفونیک تهران: بیژن کامکار، شهرام ناظری – اشعار محلی کُردی، حافظ شیرازی و علی اکبر شیدا – اجرا توسط: گروه کامکارها، اشعار محلی کُردی با تنظیم عباس کمندی، اجرا توسط: ارکستر سمفونیک تهران
۱۳۶۵ – کیش مهر – محمد جلیل عندلیبی – اشعار از علامه طباطبایی، شیخ بهایی، مولانا، سعدی شیرازی و حافظ شیرازی
۱۳۶۶ – بی‌قرار – محمدجلیل عندلیبی گروه مولانا
۱۳۶۶ – زمستان محمدرضا درویشی – اجرای شعر زمستان، از معروف‌ترین اشعار مهدی اخوان ثالث
۱۳۶۶ – در گلستانه – هوشنگ کامکار – اجرا در زمستان سال ۱۳۶۶، به مناسبت شصتمین سال تولد سهراب سپهری، با دکلمهٔ احمدرضا احمدی و همکاری گروه کُر مرکز سرود – اشعار از سهراب سپهری
۱۳۶۷ – شورانگیز – حسین علیزاده – گروه‌های عارف و شیدا – مؤسسه فرهنگی هنری ماهور – اشعار: حافظ شیرازی، مولانا و نظامی گنجوی – در آواز بیات ترک و دستگاه شور
۱۳۶۷ – ساقی‌نامه ۱ – کامبیز روشن روان – نام‌های دیگر: سوته دلان و صوفی نامه
۱۳۶۷ – ساقی‌نامه ۲ – کامبیز روشن روان – نام دیگر: نسیم صبحگاهی
۱۳۶۷ – آتشی در نیستان – جلال ذوالفنون – بر پایه همنوازی سه تار و دربرگیرنده تصنیف بسیار معروف: آتشی در نیستان، حاصل آهنگ‌سازی شهرام ناظری بر روی شعری از مجذوب علیشاه
۱۳۶۷ – دل شیدا – فرامرز پایور – گروه ارکستر، گروه اساتید موسیقی ایران – اجرا در سال ۱۳۶۷، انتشار در زمستان ۱۳۷۱ – در دستگاه اصفهان
۱۳۶۷ – سخن تازه – مهدی آذرسینا – اشعاری از مولانا و حافظ شیرازی
۱۳۶۸ – کنسرت اساتید موسیقی ایران – فرامرز پایور گروه اساتید موسیقی ایران – اشعاری از: حکیم عمر خیام، سعدی شیرازی، مولانا، حافظ شیرازی، عارف قزوینی، شیخ بهایی و ترانه‌های محلی، مقدمهٔ تصنیف تمنای وصال از ابوالحسن صبا
۱۳۶۸ – کنسرتی دیگر – داریوش طلایی – بیژن کامکار، داریوش طلایی – تاریخ اجرا سال ۱۳۶۸، تاریخ نشر ۱۳۷۱، اجرا در افشاری و ماهور، آواز به همراه سه تار نوازی داریوش طلایی و تنبک و دف نوازی بیژن کامکار
۱۳۶۸ – لیلی و مجنون – فرامرز پایور – گروه اساتید موسیقی ایران – ضبط در سال ۱۳۶۸ و انتشار در سال ۱۳۸۱، شعر از: مولوی، حافظ، عارف قزوینی
۱۳۷۰ – چشم به راه اردیبهشت – عطا جنگوک – گروه شهرآشوب -اشعار از حافظ شیرازی، ابوسعید ابوالخیر، نیما یوشیج، محمدرضا شفیعی کدکنی، ه. الف. سایه
۱۳۷۱ – مهتاب‌رو – کیخسرو پورناظری – گروه تنبور شمس – آواز بیستون برپایه همنوازی تنبور و دربرگیرنده تصنیف معروف: مطرب مهتاب رو
۱۳۷۵ – حیرانی – کیخسرو پورناظری – گروه تنبور شمس – هم آواز – آهنگ بخشی از این آلبوم به زبان پارسی و بخش دیگر آن به زبان مادری شهرام ناظری یعنی کردی کرمانشاهی است، برپایه همنوازی تنبور، اشعار کردی، ابوسعید ابوالخیر و مولانا
۱۳۷۶ – کنسرت کامکارها ۷۶ – گروه کامکارها – تمامنی اشعار اجرا شده کردی می‌باشند.
۱۳۷۷ – ساز نو آواز نو – حمید متبسم – گروه دستان – اعضای گروه دستان در آن زمان: حسین بهروزی نیا، پژمان حدادی، حمید متبسم و اردشیر کامکار بودند.
۱۳۷۷ – کنسرت ۷۷ – گروه کامکارها – شعر و آهنگ‌ها کردی و فارسی – اجرا در گرامیداشت یاد روز حافظ، در ۲۰ مهر ۱۳۷۷، با همکاری گروه کامکارها در شیراز – اشعار از مولانا و حافظ شیرازی، نسخه لوح فشرده این اثر شامل قطعات کردی نیز می‌شود.
۱۳۷۷ – سفر به دیگر سو – گروه دستان – سروش یادوارهٔ شمس تبریزی – ضبط اجرای زندهٔ واشنگتن ۱۹۹۸، اشعار از مولانا، نوازندگان: حمید متبسم و کیهان کلهر(سه‌تار)، پژمان حدادی(دف و تنبک) و حسین بهروزی‌نیا(عود (بربط)
۱۳۷۹ – آواز اساطیر – علیرضا فیض بشی پور – حافظ ناظری – نام‌های دیگر: شاهنامهٔ کُردی و نغمه‌های ساسانی، نوازندهٔ دف و دهل: حافظ ناظری و نوازندهٔ تنبور: علیرضا فیض بشی پور
۲۰۰۱ – شهرام ناظری و گروه دستان – گروه دستان – لونگ دیستانس – اجرای اشعار مولانا و محلی کردی، این اثر در ایران منتشر نشده است، این اثر با نام مستی سلامت می‌کند نیز شناخته می‌شود، در این اجرا شهرام ناظری علاوه بر آواز خوانی، دف نوازی را نیز بر عهده داشته است.
۱۳۸۲ – غم زیبا – مسعود شناسا – اشعار از مولانا، سعدی شیرازی، حافظ شیرازی و حسن غزنوی، این اثر قرار بود با نام عاشق مشوید انتشار یابد.
۱۳۸۲ – بیست سال با آثار پرویز مشکاتیان – پرویز مشکاتیان – گروه عارف: شهرام ناظری، علی رستمیان، حمیدرضا نوربخش و علیرضا افتخاری – چهار باغ بانگ – مجموعه ۳ آلبوم بیست سال با آثار پرویز مشکاتیان شامل آهنگ‌های ساخته شده توسط مشکاتیان است که با خوانندگان مختلف اجرا کرده و در هر یک از این ۳ آلبوم از اجراهای چند خواننده استفاده کرده‌است. در این مجموعه آثاری از خوانندگانی چون: استاد محمدرضا شجریان، شهرام ناظری و ایرج بسطامی به چشم می‌خورد، در این آلبوم شهرام ناظری تنها تصنیف محبوب من وطن(شعر برزین آذرمهر) را خوانده است.
۱۳۸۴ – لولیان – حمید متبسم – گروه دستان – در آواز دشتی، نوازندگان: سعید فرج‌پوری، حسین بهروزی‌نیا، پژمان حدادی، بهنام سامانی و حمید متبسم
۱۳۸۵ – بیست سال با آثار پرویز مشکاتیان ۲ – پرویز مشکاتیان – گروه عارف: شهرام ناظری، محمدرضا شجریان، ایرج بسطامی، علی رستمیان و حمیدرضا نوربخش – چهار باغ بانگ – مجموعه ۳ آلبوم – بیست سال با آثار پرویز مشکاتیان شامل آهنگ‌های ساخته شده توسط مشکاتیان است که با خوانندگان مختلف اجرا کرده و در هر یک از این ۳ آلبوم از اجراهای چند خواننده استفاده کرده است. در این مجموعه آثاری از خوانندگانی چون: محمدرضا شجریان، شهرام ناظری و ایرج بسطامی به چشم می‌خورد، در این آلبوم از اجراهای ناظری تصنیف‌های لاله بهار و مرا عاشق آمده‌اند که قبلاً در آلبوم لاله بهار منتشر شده بودند.
۱۳۸۶ – مولویه(شور رومی) – تنظیم‌کننده: حافظ ناظری – این اثر نامزد دریافت جایزهٔ گرمی ایالات متحده در سال ۲۰۰۷ میلادی شده است – اشعار از مولانا به جز تصنیف شیدا شدم، که شعر آن از شهرام ناظری(شعر تصنیف شیدا شدم به اشتباه به مولانا منسوب می‌شود اما این شعر(با شروع پیدا شدم) از ناظری است.
۱۳۸۸ – سفر عسرت – فرخزاد لایق – این اثر در کشور فرانسه و با نام: The Book of Austerity منتشر شده است – اشعار از: مهدی اخوان ثالث، احمد شاملو، شفیعی کدکنی و ه. الف. سایه
۱۳۹۰ – امیرکبیر – پژمان طاهری – آوای باربد – اجرای زنده در شهر گرگان در سال ۱۳۸۹ و انتشار در سال ۱۳۹۰ – دربرگیرنده تصنیف: گریه کن، اثر عارف قزوینی، اشعار از: مهدی اخوان ثالث، فریدون مشیری، عارف قزوینی و ه. الف. سایه
۱۳۹۰ – کنسرت شهرام ناظری و لوریس چکناوریان – ارکستر بزرگ کومیتاس ارمنستان – آوای باربد – اجرای ارکستر بزرگ کومیتاس ارمنستان به رهبری مایسترو لوریس چکناوریان، در سال ۱۳۸۴ و انتشار در سال ۱۳۹۰، در این اجرا، بیشتر آهنگ‌ها به زبان مادری شهرام ناظری، زبان کردی کرمانشاهی هستند، اجراهای متفاوتی از قطعات فارسی آب حیات عشق(شعر مولانا)، زین دو هزاران من و ما(شعر مولانا) و شیدا شدم(شعر شهرام ناظری)
۱۳۹۲ – بعد یازدهم – حافظ ناظری – شهرام ناظری و حافظ ناظری – بخش اول سمفونی رومی ساختهٔ حافظ ناظری(پسر شهرام ناظری) – رتبهٔ دوم پرفروش‌ترین آلبوم کلاسیک جهان در همان سال انتشار – رونمایی از سه تار تکامل یافته و ابداعی حافظ ناظری
۱۳۹۳ – درفش کاویانی، کاوه آهنگر – فرید الهامی – گروه فردوسی – اجرای شاهنامه اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی – درفش کاویانی، کاوه آهنگر، مانند بسیاری از کارهای ناظری، با وجود سازهای مختلفی که در آن نواخته شده است، تنبور محور می‌باشد.
۱۳۹۴ – رقصانه – حسین پرنیا – شهرام ناظری – توسط مؤسسه سروش منتشر شده است.
منتشر شده در اروپا
– بیعت با مولوی – شهرام ناظری و گروه دستان – قطعه‌های این آلبوم همان قطعه‌های آلبوم‌های ساز نو آواز نو و سفر به دیگر سو هستند.
منتشر نشده
– مرکب خوانی – به علت عدم دریافت مجوز ضبط نشده است.
– کنسرت افشاری
– زاگرس – آهنگساز: ارسلان کامکار
– کنسرت شهرام ناظری و گروه عارف – آهنگ ساز و سرپرست گروه: پرویز مشکاتیان – آلبوم تصویری – اجرا در تالار وزارت کشور در سال ۱۳۸۳ – به علت عدم دریافت مجوز منتشر نشد.
– دود دِل
– کنسرت بزرگداشت نیما یوشیج – اجرا در استان مازندران
پیام تسلیت استاد ناظری برای درگذشت محمدرضا لطفی
پس از انتشار پیام درگذشت محمدرضا لطفی، از آهنگ‌سازان و استادان تارنوازی ایران، شهرام ناظری پیام تسلیت خود را منتشر کرد: باز هم یکی دیگر از پرچمداران موسیقی سنتی ایران، جهان بی‌بنیاد را وداع گفت. فقدان موسیقیدان برجسته استاد محمدرضا لطفی، ضایعه‌ای است جبران‌ناپذیر برای جامعه فرهنگی ایران. پرواز نابهنگام این استاد و همکار با ارزش قدیمی را به خانواده محترم ایشان و جامعه هنردوست ایران تسلیت عرض می‌کنم.
