● محل تـولد: بـوشهر
● درگـذشت: ۲۸ دی ۱۳۹۱ در تهران

زندگی‌نامه، آثـار و سوابق هنری
مادر وی، از شیفتگان موسیقی اصیل ایرانی بود و از مقام‌های موسیقی ایرانی به دستگاه همایون علاقه‌ای وافر داشت. به همین دلیل هم نام همایون را برای فرزند خود انتخاب کرد. او در سن ۱۰ الی ۱۱ سالگی، به مکتب استاد صبا راه یافت و به علت استعداد شگرف در ۱۴ سالگی یک شبه ره صد ساله را پیمود و به عنوان نوازنده ۱۴ ساله، در رادیو، ساز تنها اجرا کرد. بعدها در بسیاری از برنامه های موسیقی رادیو، خصوصاً در برنامه گلها، به عنوان آهنگساز، سولیست ویلن و رهبر ارکستر آثاری با ارزش ارائه داد. همایون به موازات فعالیت عاشقانه و در عین حال محققانه در موسیقی ایرانی، از کسب علم نیز غافل نبود و در اکثر مراحل تحصیل از شاگردان ممتاز بود و تحصیلات دانشگاهی خود رادردانشگاه علم و صنعت ایران در رشته مهندسی برق ادامه داد. در جلد سوم کتاب موسیقی‌دان ایرانی نوشته پژمان اکبرزاده آمده است: پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران، فعالیت‌های اجرایی همایون خرم دچار وقفه‌ای چندین ساله شد. اوقات او از آن پس، بیشتر صرف تدریس خصوصی ویلن و فعالیت‌های پژوهشی دربارهٔ موسیقی ایرانی شد.. وی در ضمن تسلط در نوازندگی و بداهه نوازی، آهنگسازی خلاق و کم نظیر و در عین حال مسلط به ظرایف نظری و تئوریک موسیقی ایرانی است و از این نظر پژوهشگری با ارزش و محققی ممتاز به شمار می رود. ساز همایون خرم سازی پر صلابت، سنگین و عاری از هر نوع خودنمایی بود. گر چه در شیرین نوازی خرم را نمی‌توان با پرویز یاحقی و حبیب‌الله بدیعی هم تراز دانست با این حال توانایی او در آفرینش آنی ملودیهای جاندار و جذاب، بافت تکنوازیهای او را به مراتب از کارهای دیگران خوش ساخت تر و پرمایه تر می‌سازد. از این بابت خرم و علی تجویدی را می‌توان در یک گروه قرار داد؛ چون قابلیت آهنگسازی این دو بر نوازندگی آنها برتری داشت؛ درست عکس آنچه در مورد بدیعی و یاحقی می‌توان گفت. ناگفته نماند، همانگونه که تجویدی، آهنگسازی تجربی و منحصراً ذوقی نبود. وی بنیادهای علمی آهنگسازی را آموخته بود و بر آنها تسلط داشت. از جمله اینکه هارمونی را با فریدون فرزانه و با شیوه: سارلی فراگرفته و در سازبندی از کورساکف متأثر بود. خوش سلیقگی و نوآوریهای خرم در تنظیم کارهایش جداً شنیدنی است. شیوه تقسیم ملودی و همراهی سازها نزد خرم بسیار حساب شده و پرداخت کار بدون خدشه و نقص است.

بخش گسترده‌ای از آثار خرم، حافظه موسیقایی حداقل سه نسل از ایرانیان را در سیطره خود دارد. دشوار می‌شود ایرانی را یافت که نتواند ترانه: امشب در سر شوری دارم را زمزمه کند. گر چه باید تأکید کرد که اعتبار خرم هرگز در ترانه‌های ساده و همه پسندش خلاصه نمی‌شد و نمی‌شود. کارهای ارکستری او که غالباً جمله‌بندی‌هایی مرکب و پیچیده توأم با ضرب آهنگهای بسیار متنوع دارند، نمونه‌های مشابه سمفونی؛ از موسیقی ایرانی به دست میدهند که کمتر آهنگسازی یارای برابری با آن‌ها را داشته است. خرم با تواناترین و حرفه ای‌ترین خوانندگان دوران دو دهه طلایی موسیقی ایران همکاری نزدیک داشته است. با این حال نباید از یاد برد که پروین زهرایی منفرد، تا چندین سال خواننده انحصاری آثار خرم محسوب میشد. سنگینی و بی پیرایگی صدای پروین، قرینه سنگینی و بی پیرایگی ساز و نغمه خرم بود. علی رغم آن که برخی از کارهای خرم با صدای خوانندگان دیگر بازخوانی شده است، مشکل میتوان گفت که درخشش و ظرافت بازخوانی ها به پای اجراهای گذشته می‌رسد. طی بیش از سه دهه تدریس، جوانان بسیاری از محضر درس خرم بهرمند شدند که امروز امانتدار مکتب استاد خود هستند. اما خرم در مصاحبه‌ای با علی دهباشی در نشریه بخارا از مانی فرضی،پژمان پورزند ،بابک شهرکی، عنوان زبده ترین شاگردان خود نام برد.

تعدادی از آهنگ های وی مانند: تو ای پری کجایی (سرگشته)، امشب در سر شوری دارم (غوغای ستارگان)، ساغرم شکست ای ساقی (طاقتم ده)، رسوای زمانه منم، آیا همه شما بی گناهید، اشک من هویدا شد، پیک سحری، بعد از تو هم در بستر غم می توان خفت، ساقی ببین، دل پریشانم زغم گرفته، آوای خسته دلان و ده ها آهنگ دیگر؛ همگی بیانگر نبوغ همایون خرم در کار آهنگ سازی است.

سمت‌ها و مسئولیت‌ها
– آهنگ‌ساز در برنامه‌های موسیقی ایرانی و برنامه گلها
– استاد دانشکده موسیقی ملی
– دارای درجه ۱ هنری معادل مدرک دکترا از شورای ارزشیابی هنرمندان ایران
– رهبری ارکستر سازهای ملی
– عضویت در شورای عالی موسیقی رادیو

تـرانه‌شناسی
– غوغای ستارگان – با صدای پروین
– پیک سحری – با صدای پروین
– سرگشته – با صدای حسین قوامی
– دلم شکستی – با صدای حسین قوامی
– رفته – با شعر رحیم معینی کرمانشاهی و صدای الهه
– رسوای زمانه – با صدای الهه
– یارم گره بر مو زده – با صدای الهه
– طاقتم ده – معینی کرمانشاهی – سراینده و نوازنده: همایون خرم
– اشک من هویدا شد
– ای ماه من
-در میان گلها
– از من بگذرید – آیا همه شما بی‌گناهید
– در بستر غم – با شعر تورج نگهبان
– ساقی ببین
– خدا کند عاشق شوم
– عالم تنهایی
– تا به کی
– شهزاده رؤیا
– افسانه شیرین
– آتش – با صدای سیمین غانم
– قصه‌گو – با صدای هوشمند عقیلی
– آهنگسازی آلبوم تنها ماندم – با صدای محمد اصفهانی در سال ۱۳۷۹
– آهنگسازی آلبوم رسوای زمانه – با صدای علیرضا قربانی در سال ۱۳۸۸
– ترانه بوی باران – از آلبوم نون و دلقک با صدای محمد اصفهانی

کتـاب‌ها
– ۱۳۸۹ – غوغای ستارگان – خاطرات هنری مهندس همایون خرم – انتشارات بدرقه جاویدان – این کتاب توسط علی وکیلی که از شاگردان خرم بوده، ابتدا به صورت شفاهی روی نوار تهیه و سپس نوشته و ویرایش شده است.
– ردیف اول چپ کوک (نوای مهر)؛ شامل آوازها، چهارمضراب‌ها – به اهتمام بابک شهرکی
– ردیف دوم راست کوک – شامل تعدادی از پیش درآمدها، چهارمضراب‌ها و رِنگ‌ها که هم‌اکنون در حال آماده‌سازی و چاپ است.
– چهارمقام – ردیف‌ها و چهارمضراب‌های مهندس همایون خرم در ماهور، چهارگاه، همایون و اصفهان. تألیف دکتر محسن کاظمیان از شاگردان خرم. (مباحث جدیدی توسط نویسنده در حوزه ویولون ایرانی در این کتاب وارد شده است، از جمله آکسان‌های دست چپ، دوبل نت‌های موسیقی ایرانی و نیز تعیین مترونوم برای ردیف‌ها)

سخنرانی‌ها
– موسیقی ایرانی – در مراکز هنری و فرهنگی اروپا و آمریکا مانند دانشگاه UCLA
– استاد صبا و موسیقی ایرانی – دانشگاه گیلان، دانشگاه پزشکی شیراز
– استاد ابوالحسن صبا – انجمن موسیقی فارس
– مقامات موسیقی ایرانی – دانشگاه علامه طباطبایی
– استاد علی نقی وزیری – فرهنگسرای ارسباران
– مشخصات موسیقی ایرانی – دانشگاه صنعتی اصفهان
– سخنرانی‌های متعدد دیگر در تالار رودکی تهران به مناسبت‌های مختلف