● محل تـولد: مشهد

زندگی‌نامه، آثـار و سوابق هنری
وی که دارنده لقب پدر گریم ایران و فارغ‌التحصیل مدرسه دارالفنون تهران است، کار هنری را از دوران دبیرستان آغاز کرد. او چهره‌پردازی در تئاتر را از سال ١٣٣۵، در فیلم‌های سینمایی و تئاتر آناهیتا و کانال ٣ تلویزیون(اولین تلویزیون خصوصی در ایران) و در استودیو مهرگان و میثاقیه شروع و مدرک لیسانس خود را نیز در رشته هنرهای زیبا، از دانشگاه تهران، دریافت کرد. استاد محتشم، از سال ١٣۴۵، سرپرست واحد چهره‌پردازی تلویزیون و تالار وحدت(رودکی) بود. او از سال ١٣۴٩، دوره‌های مختلف گریم سینما و تلویزیون را در آمریکا، بی‌بی‌سی لندن، کریولاین آلمان، میک آپ استودیو فرانسه و ایتالیا، زیر نظر اساتید فن، از جمله جان چمبرز گذراند. وی تدریس چهره‌پردازی را در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران از سال ۱۳۵۲ و در حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی از سال ۱۳۷۱ آغاز کرد. استاد محتشم، در فیلم سیاره میمون‌ها دستیار جان چمبرز چهره‌پرداز این فیلم بود. این فیلم توانست برنده جایزه اسکار بهترین چهره‌پردازی در سال ۱۹۶۸ شود. پدر وی: نریمان محتشم و خواهر ایشان: نیلوفر محتشم، از چهره پردازان سینما و تلویزیون هستند. او از سال ١٣۵۰ تاکنون به تدریس گریم در مدرسه عالی تلویزیون، دانشکده هنرهای زیبای تهران، مدرسه عالی سوره، آموزشگاه‌های آزاد سینمایی در تهران، کرج، اصفهان، شیراز و هنرکده گریم محتشم در تهران، کرج و اراک مشغول است. وی همچنین شرکت فرهنگی هنری و آموزشی سماء کیش را در جزیره کیش تأسیس کرده است. او از سال ١٣٨۶، عضو هیأت علمی دانشگاه علمی – کاربردی شد و در سال ١٣٨٨، تدوین برنامه درسی دوره کاردانی ناپیوسته علمی – کاربردی گریم به روش ترمی و همچنین بازنگری دوره کاردانی ناپیوسته گریم به شیوه پودمانی را برای دانشگاه جامع علمی – کاربردی به عهده گرفت.

او دارای مدرک درجه یک هنری(معادل دکتری) از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دارای تقدیرنامه‌ها، دیپلم های افتخار، تندیس های افتخار از ارگان‌ها و مراسم های مختلف در داخل و خارج از ایران است. وی همچنین مسئولیت کمیته علمی – تخصصی گریم و ماسک دانشگاه جامع علمی – کاربردی را به عهده دارد. وی از بنیانگذاران انجمن چهره پردازان سینمای ایران و همچنین عضو هیئت مؤسسین انجمن آموزشگاه‌داران سینمای ایران می باشد. آموزشگاه آزاد سینمایی: هنرکده گریم محتشم، به مدیریت بیژن محتشم، در آذرماه سال ١٣٨۰، با دریافت مجوز شماره ۴٧١/١۵٣ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تهران تأسیس شد. این هنرکده فعالیت خود را در زمینه آموزش گریم از مقدماتی تا عالی به صورت تئوری و کارگاهی آغاز کرد. ثمره ۵٢ سال کار هنری وی؛ اساتید مشهور گریم امروز همچون: استاد عبدالله اسکندری، جلال معیریان، زنده‌یاد فرهنگ معیری، مهری شیرازی و جمع کثیری از گریمورهای سینمای امروز، گریم حدود ١۵۰ فیلم سینمایی، ۵۰۰ تئاتر، تله‌تئاتر، اپرا، تله‌فیلم و سریال‌های تاریخی ماندگاری مانند سربداران است.

طـراحی چهره‌پردازی
۱۳۸۵ – گیس بریده
۱۳۸۵ – هر چی تو بخوای
۱۳۷۹ – همسر دلخواه من
۱۳۷۶ – سارای
۱۳۷۵ – معجزه خنده
۱۳۷۳ – سفر بخیر
۱۳۷۲ – من زمین را دوست دارم
۱۳۷۰ – دندان طلا
۱۳۷۰ – مسافران دره انار
۱۳۶۹ – آهوی وحشی

چهـره‌پردازی
۱۳۶۹ – آتش پنهان
۱۳۵۴ – زنبورک
۱۳۵۱ – خانواده سرکار غضنفر
۱۳۵۱ – ستارخان
۱۳۵۱ – صمد و فولاد زره دیو
۱۳۵۱ – مطرب
۱۳۴۶ – زن خون‌آشام
۱۳۴۵ – حاتم طائی
۱۳۴۵ – شارلاتان
۱۳۴۵ – عصیان
۱۳۴۵ – مومیایی
۱۳۴۴ – سرسام
۱۳۴۴ – قهرمان قهرمانان
۱۳۴۴ – گنج قارون
۱۳۴۴ – مرخصی اجباری
۱۳۴۴ – همه سر حریف
۱۳۴۲ – جاده مرگ
۱۳۴۲ – نابغه هفت‌ماهه
۱۳۴۱ – عروس دهکده

جشنواره‌ها
۱۳۷۶ – برنده جایزه بهترین چهره‌پردازی، برای فیلم معجزه خنده – در اولین دوره جشن خانه سینما
۱۳۷۷ – کاندید جایزه بهترین چهره‌پردازی، برای فیلم سارای – در دومین دوره جشن خانه سینما

گریم در رسانه / مصاحبه
بیژن محتشم، یکی از قدیمی‌ترین گریمورهای سینمای ایران و جزو استادان فن است. او فارغ التحصیل دارالفنون است و کارش را زمانی شروع کرد که حرفه‌ای به نام گریم در ایران وجود نداشت و او خود جزو بنیان‌گذاران این حرفه بوده است. یکی از نقطه‌های اوج کارنامه محتشم، گریم بیاد ماندنی او روی چهره تعدادی از محبوب‌ترین بازیگران سینمای ایران در دهه ۴۰ و در فیلم گنج قارون است. کار ظریف و خوش‌جلوه او در این فیلم، منجر به شکل گیری و تکامل شخصیت‌هایی مثل علی‌بی‌غم و حسن‌جغجغه شد که با گذشت نیم قرن هنوز در ذهن سینما دوستان ایرانی جایگاهی تزلزل ناپذیر دارد.

چطور وارد عرصه گریم شدید؟
از کلاس ششم ابتدایی در مدرسه‌مان شروع به بازیگری و کارگردانی کردم و در سال پنجم متوسطه بودم که به دعوت مصطفی اسکویی، در تئاتری با ایشان همکاری کردم. در همان زمان زنده یاد ولی‌اله خاکدان کتاب روسی گریم را برای من در سالن تئاتر آناهیتا ترجمه می کرد و همراه بازیگری، گریم را هم تجربه کردم. پس از این که در سال ۱۳۳۷، فارغ‌التحصیل شدم هم بازیگر بودم و هم گریمور. قرار شد با اسکویی، نمایشنامه اتللو را کار کنیم که حتی فردین هم برای تست آمد، اما پذیرفته نشد.

پس می توان گفت که فردین به طور اتفاقی بازیگر نشد!
بله علاقه داشت، اما در آزمون اسکویی رد شد. بعدا هم گریمور مخصوصش من بودم. اکثر فیلم هایش را من کار کردم.

حضورتان در گنج قارون به چه صورت بود؟
در آن زمان من مشهور شده بودم و بهترین گریمور بودم و البته گریمورهای دیگری هم فعالیت داشتند. در انگلستان دوره دیده بودم و چند اختراع در گریم کرده بودم. سیامک یاسمی، پیشنهاد همکاری داد چون هم کارم را خوب انجام می‌دادم، فردین هم از همکاری با من راضی بود.

در گنج قارون دستیار هم داشتید؟
نه، خودم تنها بودم.

همیشه سر صحنه بودید؟
بله؛ از اول فیلم تا آخرین نمایی که فیلمبرداری می شد.

فیلم‌نامه‌‌ای وجود داشت که بر اساس آن تیپ‌ها و شخصیت‌ها را چهره پردازی کنید یا برای شما قصه را تعریف می‌کردند و شخصیت‌ها را توضیح می دادند؟
نه به صورت فعلی، اما قصه فیلم وجود داشت بصورت سیناپس.

تست گریم هم داشتید؟
بله، مواردی پیش می آمد که چند بار تست بزنیم. آقای یاسمی خیلی من را دوست داشت و به هم انس داشتیم. خیلی چیزها را از من سوال می‌کرد. الان هم اگر به فیلم نگاه کنید، واقعا چهره ها طبیعی هستند.

مثلا وقتی علی‌بی‌غم می خواست نقش پسر قارون را بازی کند، یا حسن‌جغجغه می خواست جهانگرد شود شما جداگانه تست می‌زدید و در صحنه اجرا می شد؟
آن قدر سرعت عملم زیاد شده بود که با حفظ راکورد همه را گریم می کردم.

چه مقدار برای گریم وقت می گذاشتید؟
زیاد طول نمی کشید، حدود ۴۵ دقیقه

یادتان هست که در این فیلم دستمزدتان چه قدر بود؟
۲۵۰ تومان! اصلا اولین پولی بود که برای سینما گرفتم ۲۵۰ تومان بود. اسکویی برای تئاتر‌هایش ماهی ۲۰۰ تومان می داد و ۳۰۰ تومان هم حقوقم در وزارت راه بود.

این فیلم در تهران فیلمبرداری شده و هم در اصفهان. خانه قارون کجا بود؟
خانه ای در شمیرانات بود که سیامک یاسمی در آن رفت و آمد داشت. فکر کنم متعلق به یکی از آشنایانشان بود. هیچ کدام دکور نبود. همه نماها در خانه فیلم‌برداری شد و لوکیشن ها واقعی بودند البته زنده یاد خاکدان، یک مقدار جابجایی می‌کرد و در ترکیب صحنه‌ها دست می‌برد ، اما ۹۹ درصد فیلم‌هایی که ساخته می‌شد، در لوکیشن آماده بود.

وسایل گریم‌تان را از کجا می‌آوردید؟
بیشتر آنها را خودم ار انگلستان، آلمان و فرانسه می آوردم. بعد‌ها به ایران وارد شد و در دسترس هم بود. در آن سال‌ها فقط یک نفر لوازم آرایش می‌فروخت و از انگلستان می‌آورد.

بیشتر از چه مارکی استفاده می‌کردید؟
میکاپ استودیو. این برند هنوز هم فعال است و در ایران هم در دسترس است.

وقتی فیلم پر فروش شد پاداشی برای عوامل در نظر نگرفتید؟
به طور مستقیم نه، ولی فروش فیلم باعث ایجاد کار می‌شد و طبعا به من و سایر اعضای گروه هم پیشنهاد‌های بیشتری می شد.

از کار در گنج قارون خاطره‌ای دارید؟
خیلی. مثلا یک شب توی حیاط سفره شام را انداخته بودند روی زمین. از نظر غذا تبعیضی نبود. غذا همیشه برای همه خوب و یکسان بود.

کل گروه فیلمبرداری چند نفر بود؟
سی نفر

درباره گنج قارون پس از پنجاه سال حرف خاصی دارید؟
در سینمای امروز ما، جای این جور فیلم‌ها خالی است، جای استقبال‌های مردمی خالی است. در آن دوران حق عوامل را می دادند، تقدیر هم می کردند و هوای آدم را هم داشتند. احترام هم به جای خود بود.
گریم در رسانه / شماره ۴۹۱ ماهنامه سینمایی فیلم

در بـاره جشنواره هنرجویان آموزشگاه‌های سینمایی
بیژن محتشم، پیشکسوت سینما گفت: جشنواره آموزشگاه‌ها، حرفه‌ای‌های بیشتری را شناسایی می‌کند.
استاد بیژن محتشم،دذمدیر هنرکده گریم گفت: اگر جشنواره به طور گسترده‌تر برگزار شود هنرجویان بیشتر و حرفه‌ای‌تری به سینمای ایران معرفی خواهند شد. وی در گفت‌و‌گو با ستاد خبری نخستین جشنواره هنرجویان آموزشگاه‌های سینمایی، اظهار داشت: با برگزاری جشنواره، آشنایی با آموزشگاه‌های سینمایی بیشتر خواهد شد و آگاهی در مورد سینما و رشته‌های مختلف سینما و روش‌های تدریس نزد عموم افزایش می‌یابد. وی به ارتقای سطح کمی و کیفی سینما با برگزاری این جشنواره اشاره کرد و گفت: برگزاری این جشنواره سبب می‌شود تا علاقمندان با آموزشگاه‌ها آشنا شوند، به صورت حرفه‌ای در هر زمینه‌ای آموزش ببینند و وارد کلاس‌های غیرحرفه‌ای نشوند. مدیر هنرکده گریم بیان داشت: این جشنواره به تشویق هنرجویان و رقابت بین آنها و آموزشگاه‌ها خیلی کمک خواهد کرد. در واقع این جشنواره گزینش و نوعی مسابقه است که همه از جمله آموزشگاه‌ها، مدرسان و هنرجویان را به جنب و جوش وا می‌دارد و همین موضوع، موجب تمرین بیشتر و موفقیت بیشتری خواهد شد.

محتشم، به آموزش‌های فشرده در آموزشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: در دانشگاه دروس گسترده‌ترند و تحصیل در دوره‌های طولانی‌تری انجام می‌شود اما در آموزشگاه‌ها، سینما و فنون سینمایی به صورت فشرده و کاربردی و حرفه‌ای‌تر تدریس می‌شود و هنرجویان زودتر به نتیجه می‌رسند. وی با بیان این مطلب که جشنواره آموزشگاه‌ها می‌تواند در سطح ملی و گسترده‌تری انجام شود، گفت: اگر جشنواره به طور گسترده‌تر برگزار شود، هنرجویان بیشتر و حرفه‌ای‌تری به سینماگران معرفی خواهند شد.

محتشم، در باره فعالیت خود در رشته گریم گفت: حدود ۵۶ سال(هم اکنون ۶۵) در رشته گریم فعالیت می‌کنم و تمام گریمورهای درجه یک کشور از شاگردان و هنرجویان من هستند و شاگردان من نیز از استادان برجسته در رشته گریم به شمار می‌روند ضمن آن که در هنرکده گریم نیز هنرجویان وارد بازار کار می‌شوند.