● محل تـولد: تهـران
● درگـذشت: ۲۶ مرداد ۱۳۹۷ در تهران

زندگی‌نامه، آثـار و سوابق هنری
او بازیگر و کارگردان تئاتر، سینما و تلویزیون و مشهور به: آقای بازیگر بود. وی در محله سنگلج تهران متولد شد. او پس از گذراندن دوره تحصیلات مقدماتی، وارد هنرستان صنعتی تهران شد و در رشته برق به تحصیل پرداخت. در سال ۱۳۲۶، با وارد به عرصه هنر و با اندک دست مایه‌های هنر نمایش و تئاتر، به آلمان سفر کرد و در شهر هانوفر، وارد یک مدرسه شبانه آموزش سینما و تئاتر شد. عزت‌الله انتظامی فعالیت هنری خود را با پیش‌پرده‌خوانی در تماشاخانه‌های لاله‌زار شروع کرد. او پس از یک سال به تماشاخانه‌های هنر و فرهنگ تهران رفت. در سال ۱۳۲۰ نخستین نمایش حرفه‌ای خود را با عنوان اولتیماتوم، نوشته پرویز خطیبی، به کارگردانی اصغر تفکری در تئاتر پاریس خیابان لاله‌زار اجرا کرد و تا سال ۱۳۲۶ توانست در بیش از ده نمایش نقش‌پردازی کند. در سال ۱۳۵۱، پیش‌پرده‌خوانی در ایران و نیز کار هنری هنریش فون کلایست موضوع پایان‌نامهٔ کارشناسی او در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد که با امتیاز بسیار خوب همراه با تشویق کتبی به تأیید استادانش، ار جمله بهرام بیضایی رسید. وی نخستین بازیگر ایرانی بود که از یک جشنواره بین‌المللی جایزه گرفت. عزت الله انتظامی در سال ۱۳۸۲، به عنوان یکی از چهره‌های ماندگار ایران انتخاب شد.

او از مدرسه شبانه تئاتـر و سینمای هانوفر آلمان و دانشکده هنـرهای زیبای دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد و دارای دکترای افتخـاری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. اولین حضور سینمایی وی، در فیلم واریتـه بهاری در سال ١٣٢٨، به کارگردانی پرویز خطیبی است. او در سال ١٣۵۰، جایزه بهترین بازیگر فستیوال شیکاگو را دریافت کرد. مراسم بزرگداشتی به پاس حضور پربار وی در عرصه تئاتر و سینمای ایران در ١٣٨۵ در پاریس و از طرف خانه فرهنگ ایـران و یونسکو برگزار شد. وی بارها برنده جـوایز جشنواره های داخلی و خارجی شده است. فرزند وی، مجیـد انتظامی، از مشهورترین آهنگسازان ایرانی است.

آیین بزرگداشت و تجلیل از عزت‌الله انتظامی، بازیگر سینمای ایران، در سال ۲۰۰۷ مصادف با مهر ماه ۱۳۸۵، در مقر سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد یونسکو در پاریس برگزار شد. در این نمایشگاه پوستر فیلم‌هایی که انتظامی در آن‌ها نقش‌آفرینی کرده‌است به همراه آرشیو عکس‌های شخصی وی و لوح تقدیر فیلم گاو به نمایش درآمد. در این مراسم که با همکاری رئیس موزه سینما، سفارت فرانسه در تهران، نماینده ایران در یونسکو و بنیاد سینمایی فارابی و رایزن فرهنگی ایران در فرانسه برگزار شد، نویسندگان و سینماگران فرانسوی و ایرانیان مقیم فرانسه حضور یافتند.

شادروان انتظامی، در این مراسم گفت: من از سنگلج آمده ام. از تئـاترهای لاله زار شروع کردم. از مردم کشورم نیرو گرفتم و پرورش پیدا کردم. دستشان را می‌بوسم هر کجـا که هستند. شصت و پنج سال است که بازیگری می‌کنم. در تمام ایران، در تمام شهرستـان ها و مراکز استان، در تمام تئاتر ها کار کرده ام. تمام سربازخانه ها رفتیم کار کردیم. چقدر تئاتر بـازی کردم! حدودا چهل و چهار فیلم بازی کرده ام البته انتخاب کردم و بازی کردم. حالا اینجا هستم …”پچه سنگلج”… “یونسکو” …… متشکرم!

کتـاب
کتاب شناخت نامهٔ عزت‌الله انتظامی، با عنوان: من عزتم، بچه سنگلج؛ توسط نشر سخن در سال ۱۳۹۲ منتشر شد. در مقدمه این کتاب یادداشتی از ژان کلود کریر، فیلم‌نامه‌نویس و بازیگر فرانسوی، با عنوان: عزت انتظامی: یک شمایل، به چشم می‌خورد که آورده‌ است: هیچ دستوری برای ستاره شدن و ستاره ماندن وجود ندارد. باید دارای یک نگاه، یک حضور، جذابیتی آنی و چهره‌ای آشنا، حتی پیش از نخستین دیدار، بود. باید دارای یک دم، یک حس و تمام ویژگی‌هایی که لغت روح را معنی می‌کند، بود.

مستنـد
زندگینامه عزت الله انتظامی در قالب مستند سینمائی “… و آسمان آبی”به کارگردانی غزاله سلطانی، داستان زندگی عزت الله انتظامی را روایت می کند.

خانه موزه
به منظور ارج نهادن به هنرمندان کشور و همچنین احیا و احداث موزه در نقاط مختلف شهر تهران، منزل مسکونی عزت‌الله انتظامی، موزه عمومی شد. تیرماه سال ۱۳۹۱ خانه انتظامی به منظور بهره‌برداری فرهنگی به عنوان خانه موزه در تملک و تحویل معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری منطقه یک شد. خانه موزه انتظامی، با مساحتی معادل ۴۵۱ مترمربع در بلوار اندرزگو واقع شده و در زیربنایی معادل ۵۳۸ مترمربع، شامل بخش‌های جذابی از جمله موزه استاد انتظامی در شمال پروژه، سالن بلک باکس با ظرفیت ۱۲۰ نفر در زیرزمین، کافی شاپ در پشت بام، شهر فرنگ، اتاق آینه، تماشاخانه، گالری و تابلوی ثبت امضاء و یادگاری ویژه هنرمندان صاحب نام است که عملیات اجرایی آن از اسفند ماه سال ۱۳۹۱ آغاز شد و در ابتدا قرار بر این بود که خانه موزه انتظامی در اواخر اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۳ افتتاح شود اما از آنجا که او در بیمارستان بستری شد این مراسم به تأخیر افتاد و در شهریور ماه سال ۱۳۹۳ همزمان با آغاز پانزدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی به صورت رسمی افتتاح شد.

سینما
۱۳۲۷ – طوفان
۱۳۲۸ – واریته بهاری
۱۳۴۸ – گاو
۱۳۴۹ – آقای هالو
۱۳۵۱ – بی تا
۱۳۵۱ – پستچی
۱۳۵۱ – صادق کرده
۱۳۵۲ – ستارخان
۱۳۵۲ – قیامت عشق
۱۳۵۳ – بنگاه تئاترال (ناتمام)
۱۳۵۵ – شیر خفته
۱۳۵۵ – ملکوت
۱۳۵۷ – این گروه محکومین
۱۳۵۷ – دایرهٔ مینا
۱۳۵۷ – غبارنشین‌ها
۱۳۶۰ – مدرسه‌ای که می‌رفتیم
۱۳۶۱ – حاجی واشینگتن
۱۳۶۲ – خانهٔ عنکبوت
۱۳۶۳ – کمال الملک
۱۳۶۴ – چمدان
۱۳۶۵ – اجاره‌نشین‌ها
۱۳۶۵ – شیر سنگی
۱۳۶۶ – شیرک
۱۳۶۷ – جعفرخان از فرنگ برگشته
۱۳۶۷ – در مسیر تندباد
۱۳۶۷ – کشتی آنجلیکا
۱۳۶۷ – گراند سینما
۱۳۶۸ – هامون
۱۳۶۹ – سایه خیال
۱۳۷۰ – بانو
۱۳۷۰ – خانه خلوت
۱۳۷۰ – ناصرالدین شاه آکتور سینما
۱۳۷۲ – بازیچه
۱۳۷۲ – روز فرشته
۱۳۷۲ – جنگ نفتکش‌ها
۱۳۷۳ – روز واقعه
۱۳۷۳ – روسری آبی
۱۳۷۵ – طوفان
۱۳۷۵ – جهان پهلوان تختی (نسخهٔ اول – ناتمام)
۱۳۷۷ – باد و شقایق
۱۳۷۷ – کمیتهٔ مجازات
۱۳۷۸ – طهران روزگار نو
۱۳۷۸ – میکس
۱۳۸۰ – سایه‌ روشن
۱۳۸۰ – خانه‌ای روی آب
۱۳۸۱ – گاوخونی
۱۳۸۱ – دیوانه‌ای از قفس پرید
۱۳۸۳ – جایی برای زندگی
۱۳۸۴ – حکم
۱۳۸۴ – ستاره‌ها ۱: ستاره می‌شود
۱۳۸۵ – مینای شهر خاموش
۱۳۸۶ – شب
۱۳۸۶ – آتش سبز
۱۳۸۷ – زادبوم
۱۳۸۷ – چهل سالگی
۱۳۸۹ – راه آبی ابریشم

تلویزیـون
١٣٣٩ – تله تئاتر ده و سه دقیقه – در نقش بازیگر – کارگردان جعفر والی
١٣٣٩ – تله تئاتر پنجه – در نقش بازیگر – کارگردان: جعفر والی
١٣٣٩ – تله تئاتر اسب سیرک – در نقش بازیگر – کارگردان: جعفر والی
١٣٣٩ – تله تئاتر طناب – در نقش بازیگر – کارگردان: جعفر والی – نویسنده: یوجین اونیل
١٣٣٩ – تله تئاتر ویلای یوکا – در نقش بازیگر – کارگردان: عباس جوانمرد – نویسنده: ایزابل شرایبر
١٣٣٩ – تله تئاتر پزشک دهکده کوکونیان – در نقش بازیگر – کارگردان: علی نصیریان – نویسنده: ماکس روکت
١٣٣٩ – تله تئاتر خودکشی – در نقش بازیگر به همراه محمدعلی کشاورز و جمیله شیخی – نویسنده: روبر دلاور
١٣٣٩ – تله تئاتر صبح آفتابی – به عنوان بازیگر و کارگردان هنری، به همراه: عزت پریان، ژاله صبا و علی آزاد – نویسندگان: سرافین خواکین – آلوارز کنترو
١٣٣٩ – تله تئاتر قایق سرنوشت – به عنوان کارگردان هنری
۱۳۳۹ – تله تئاتر الماس – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: آلن مانک هاوس
۱۳۴۰ – تله تئاتر جراح پلاستیک – در نقش بازیگر، به همراه: اسماعیل داورفر، جمشید لایق، فرزانه تائیدی و پرویز کاردان – کارگردان: حمید سمندریان – نویسنده: پیر فراری
١٣۴۰ – تله تئاتر شکارگاه – در نقش بازیگر – کارگردان: جعفر والی – نویسندگان: آلفرد سوار، لئوپولد مارشال
١٣۴۰ – تله تئاتر اعتراف می کنم – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: پی‌یر بوالو
١٣۴۰ – تله تئاتر مادموازل می می – به عنوان بازیگر و کارگردان هنری، به همراه: اسماعیل داورفر، علی آزاد، جمشید لایق، نصرت پرتوی، پوران رجبی پور و حسن زندی
۱۳۴۰ – تله تئاتر ترس از جریمه – به عنوان کارگردان هنری- نویسنده: پرویز خطیبی
۱۳۴۰ – تله تئاتر بیم و امید – به عنوان کارگردان هنری
۱۳۴۰ – تله تئاتر مکتب بیوه ها – به عنوان کارگردان هنری، به همراه: فخری خوروش، حسن زندی، جمیله شیخی و نصرت پرتوی – نویسنده: ژان کوکتو
۱۳۴۰ – تله تئاتر بعد از همه آن سال ها- به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: جو کری
۱۳۴۱ – تله تئاتر بازگشتی نیست – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: اریک ارول
۱۳۴۱ – تله تئاتر کلبه – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: الویس بیچ
۱۳۴۱ – تله تئاتر گردنبند مروارید – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: یون اسلوویچی
۱۳۴۱ – تله تئاتر عشق شوم – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: پل استرک
۱۳۴۱ – تله تئاتر چشم های قشنگ خانم والری – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: موریل باکس
۱۳۴۱ – تله تئاتر آگهی ازدواج – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: پیتر توکا
۱۳۴۱ – تله تئاتر خشت اول – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: آلخاندرو کاسونا
۱۳۴۱ – تله تئاتر شوم – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: رابرت کافلین
۱۳۴۱ – تله تئاتر دو خجول – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: اوژن لابیش
۱۳۴۱ – تله تئاتر تنهایی – به عنوان کارگردان هنری – با بازی فرزانه تـاییدی – نویسنده: پل واندربرگ
۱۳۴۱ – تله تئاتر آگهی ازدواج – به عنوان بازیگر و کارگردان هنری – نویسنده: پیر توما
۱۳۴۱ – تله تئاتر آتشکده – در نقش بازیگر، به همراه: فرزانه تائیدی، جمشید مشایخی، مهین شهابی و فیروز بهجت ‌محمدی – کارگردان: علی نصیریان
۱۳۴۱ – تله تئاتر پیک نیک – در نقش بازیگر، به همراه: فرزانه تائیدی، اسماعیل محرابی
۱۳۴۲ – تله تئاتر دست بزن – به عنوان بازیگر و کارگردان هنری – نویسنده: اوژن لابیش
۱۳۴۲ – تله تئاتر غریبه – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: دیوید آزبرن
۱۳۴۲ – تله تئاتر روز شوم – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: آلکساندر نیکالایویچ آستروفسکی
۱۳۴۲ – تله تئاتر حماسه بازگشت و انتظار – به عنوان کارگردان هنری
۱۳۴۲ – تله تئاتر داستان یک شب – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: شون اوکیسی
۱۳۴۲ – تله تئاتر ازدواج با مکاتبه – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: شارل ماهیو
۱۳۴۲ – تله تئاتر شادروان مادر خانم – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: ژرژ فیدو
۱۳۴۲ – تله تئاتر تا نیمه شب – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: کلود سانتلی
۱۳۴۲ – تله تئاتر تا کنار جاده – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: مهین تجدد و بازنویسی توسط علی نصیریان
۱۳۴۳ – تله تئاتر شنل – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: نیکلای گوگول
۱۳۴۳ – تله تئاتر تنهایی – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: پل واندربرگ
۱۳۴۳ – تله تئاتر آدم های شب – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: عباس پهلوان
۱۳۴۳ – تله تئاتر یک کلاغ، چهل کلاغ – به عنوان بازیگر – با بازی فرزانه تـاییدی، خسرو شجاع زاده، ظفیره داداشیان، مهین شهابی، جمیله شیخی، محمود رئوفی و علی نصیریان
۱۳۴۳ – تله تئاتر گوهر شب چراغ – به عنوان بازیگر – کارگردان: علی نصیریان
۱۳۴۳ – تله تئاتر عروس – به عنوان بازیگر – کارگردان: جعفر والی- نویسنده: فریده فرجام
۱۳۴۳ – تله تئاتر دیدار – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: مهین تجدد
۱۳۴۳ – تله تئاتر روشنایی های خانه ما – به عنوان بازیگر و کارگردان هنری، به همراه: فخری خوروش، علی نصیریان و فرزانه تائیدی – نویسنده: غلامحسین ساعدی
۱۳۴۴ – تله تئاتر گاو – به عنوان بازیگر، کارگردان: جعفر والی – فیلم سینمایی گاو در سال ۱۳۴۸ بر اساس داستان چهارم کتاب عزاداران بیل اثر غلامحسین ساعدی، به کارگردانی داریوش مهرجویی
۱۳۴۴ – تله تئاتر آدم های شب – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: عباس پهلوان
۱۳۴۴ – تله تئاتر غرور دزد گاوصندوق – به عنوان کارگردان هنری
۱۳۴۴ – تله تئاتر ترازوی پایه بلند – به عنوان کارگردان هنری
۱۳۴۴ – تله تئاتر آرامگاه ماهان – به عنوان کارگردان هنری
۱۳۴۴ – تله تئاتر دلیجان – پخش در به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: گی دو موپاسان
۱۳۴۴ – تله تئاتر جعفرخان از فرنگ برگشته – به عنوان بازیگر – کارگردان: علی نصیریان – نویسنده: حسن مقدم – ساخته شده در قالب فیلم توسط شادروان علی حاتمی در سال ١٣۶۶
۱۳۴۴ – تله تئاتر کبوتر جَلد و معاملات – به عنوان کارگردان هنری
۱۳۴۵ – تله تئاتر انفجار – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: منوچهر نیستانی
۱۳۴۵ – تله تئاتر مرد کوته فکر – به عنوان کارگردان هنری
۱۳۴۵ – تله تئاتر مجسمه جاندار – به عنوان کارگردان هنری
۱۳۴۶ – تله تئاتر راشل – به عنوان کارگردان هنری
۱۳۴۶ – تله تئاتر تولد – به عنوان کارگردان هنری – نویسنده: مهین تجدد
۱۳۴۶ – تله تئاتر از خود گریخته – به عنوان بازیگر – کارگردان: خلیل موحد دیلمانی – نویسنده: محسن یلفانی
۱۳۵۷ – تله فیلم مسافرت – به عنوان بازیگر و کارگردان با بازی جواد خدادادی
۱۳۵۸ – ۱۳۶۶ – سریـال هزاردستان – به عنوان بازیگر و در نقش خان مظفـر – کارگردان: علی حاتمی
۱۳۷۴ – سریـال زندگی- به عنوان بازیگر – کارگردان: محمدرضا اعلامی – سریال ١٣ قسمتی بر اساس داستان هایی از نویسندگان بزرگی چون: زندگی پنهان اثر جیمز تربر، کامیلا اثر گونتر آیش، تماشاخانه اثر هاوارد فاست، شرط‌بندی اثر آنتون چخوف، و اٍآر نویسندگانی چون: مارکز، همینگوی، جویس و فاکنر که همگی با حال و هوایی ایرانی ساخته شدند.
۱۳۷۷ – ۱۳۷۸ – سریـال محاکمه – به عنوان بازیگر و در نقش حشمت مینـوی – کارگردان: حسن هدایت

جوایـز
۱۳۸۷ – کاندید تندیس زرین بهترین بازیگر نقش اول مرد / جشن خانه سینما – برای فیلم ستاره‌ها ۱: ستاره می‌شود
۲۰۰۸ – برنده تندیس بهترین بازیگر نقش مکمل مرد / جشنواره بین‌المللی فیلم بیروت – برای فیلم: شب
۱۳۸۶ – کاندید تندیس زرین بهترین بازیگر نقش اول مرد / جشن خانه سینما – برای فیلم مینای شهر خاموش
۱۳۸۴ – نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد / جشنواره فیلم فجر – برای فیلم ستاره‌ها ۱: ستاره می‌شود
۱۳۸۳ – نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد / جشنواره فیلم فجر – برای فیلم جایی برای زندگی
۱۳۸۲ – برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد / بخش بین‌الملل جشنواره فیلم فجر برای فیلم گاوخونی
۱۳۸۰ – برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد / جشنواره فیلم فجر – برای فیلم خانه‌ای روی آب
۱۳۷۷ – کاندید تندیس زرین بهترین بازیگر نقش اول مرد / جشن خانه سینما – برای فیلم حاجی واشینگتن
۱۳۷۲ – برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد / جشنواره فیلم فجر – برای فیلم روز فرشته
۱۳۷۰ – لوح تقدیر بهترین بازیگر نقش اول مرد / جشنواره فیلم فجر – برای فیلم خانه خلوت و ناصرالدین شاه آکتور سینما
۱۹۹۱ – جایزه ویژه هیئت داوران بهترین بازیگر نقش اول مرد / جشنواره سه قاره – برای فیلم گاو
۱۳۶۸ – نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد / جشنواره فیلم فجر – برای فیلم هامون
۱۳۶۷ – برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد / جشنواره فیلم فجر – برای فیلم گراند سینما
۱۳۶۵ – نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد / جشنواره فیلم فجر – برای فیلم اجاره‌نشین‌ها
۱۹۷۱ – برنده هوگو نقره‌ای بهترین بازیگر نقش اول مرد / جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو – برای فیلم گاو
۱۳۴۹ – برنده مجسمه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد / جشنواره سینمایی سپاس – برای فیلم آقای هالو