● محل تـولد: اصفهان
زندگی‌نامه، آثـار و سوابق هنری
وی خواننده موسیقی سنتی ایرانی و نوازندهٔ سنتور و سه‌تار است. او موسیقی را از سیزده سالگی، با آموختن تنبک آغاز کرد. سپس سنتور را نزد سیروس ساغری آموخته و برای تکمیل آن از اساتیدی چون: فرامرز پایور، رضا شفیعیان و پشنگ کامکار بهره گرفت. همچنین در زمینهٔ آواز از محضر محمود کریمی و محمدرضا شجریان استفاده کرد. بزرگترین مشوق وی در تحصیل علم و هنر پدرش بود. او بر علوم قدیمه و ادبیات احاطه داشت و از صدای خوش آهنگی برخوردار بود و با اساتید ادب و هنر نظیر جلال‌الدین همائی، تاج اصفهانی، حسن کسائی و… حشر و نشر داشت، به همین جهت فضائی مستعد برای تربیت فرزندانش فراهم آورده بود. حسام‌الدّین سراج، فرزند سید محمدرضا سراج است و دارای مدرک تحصیلی فوق لیسانس معماری از دانشگاه شهید بهشتی و دکترای پژوهش هنر از دانشگاه هنر می‌باشد. او سرپرستی گروه موسیقی سنتی ایرانی: بیدل را نیز به عهده دارد. او علاوه بر آواز، در برخی از آثارش آهنگ‌سازی را نیز به عهده داشته و با نواختن سنتور و سه‌تار نیز آشنایی دارد. همچنین در دانشکده هنرهای زیبا بحثی تحت عنوان شناخت هنر را تدریس می‌کند. او، علاوه بر ایران، کنسرت‌های فراوانی در کشورهای مختلف داشته است. او مبدع برنامه تخصصی آموزشی آیین آواز است که توسط علی شیرازی در فرهنگسرای ارسباران بنیانگذاری شد. به گفته شیرازی در نطق افتتاحیه‌اش در نخستین نشست آیین آواز، فکر اولیه این برنامه را سراج در زمانی که این دو در خلال برگزاری شب آواز ایرانی به مدیریت اولیه شیرازی با هم در ارتباط بودند با او در میان گذاشته بود. در نهایت آیین آواز با افزودن ایده‌های خود شیرازی به شکل فعلی درآمد و شروع به کار کرد.
آثـار
– همپای جلودار
– نینوا ۱
– نینوا ۲
– باغ ارغوان
– وصل مستان
– شمس الضحی
– یاد یار
۱۳۷۲ – آفاق عشق نظامی – خسرو شیرین، لیلی مجنون
– طریقت عشق
۱۳۷۴ – آینه رو
۱۳۷۴ – بوی بهشت
۱۳۷۵ – دل‌آرا
– بی نشان
– نگاه آسمانی
– نرگس مست
-شهر آشنایی
۱۳۷۸ – شرح فراق
– رویای وصل
۱۳۸۲ – وداع
۱۳۸۲ – نازنین یار
۱۳۸۳ – عشق و مستی
۱۳۸۳ – ماه نو
۱۳۸۴ – آئینه و آه
۱۳۸۷ – قصه گیسو
۱۳۸۸ – جام الست
۱۳۹۰ – راه بی‌نهایت
۱۳۹۱ – خوشا سرو
۱۳۹۳ – مسیحا
۱۳۹۴ – لب خوانی باران
– گریهٔ بی بهانه
قطعات جدید حسام‌الدّین سراج در راه شب
برنامه رادیویی: راه شب، که از رادیو ایران پخش می‌شود چندی است که میزبان هنرمندان و خوانندگانی چون علیرضا افتخاری و حجت اشرف زاده شده است. مهدی ساعی، تهیه کننده راه شب خبر از آمدن حسام‌الدّین سراج به این برنامه داد و گفت: قرار است از چند قطعه جدید وی که تاکنون از رادیو پخش نشده است در برنامه رونمایی شود. برنامه راه شب با اجرای سعید بیابانکی ساعت ۳۰ دقیقه بامداد دوشنبه ۲۶ آذرماه ۱۳۹۷، از رادیو ایران پخش می شود.
کنسرت مشترک کشورهای فارسی‌زبان؛ ایران، افغانستان و تاجیکستان
کنسرت: عاشقانه‌های بی‌مرز، به عنوان اولین کنسرت مشترک کشورهای فارسی‌زبان؛ ایران، افغانستان و تاجیکستان در تهران برگزار می‌شود. در این کنسرت که قرار است ۲۲ و ۲۳ آذر ۱۳۹۷ در تالار وزارت کشور روی صحنه برود، از ایران، هنرمندانی چون حسام‌الدّین سراج و اردشیر کامکار حضور دارند. سراج، در مورد این اجرا گفت: این کنسرت با حضور جناب آقای کامکار و فکر می‌کنم آقای حسین رضایی‌نیا به عنوان نوازنده سازهای کوبه‌ای، همین طور نوازندگان سازهای کوبه‌ای از کشور افغانستان و آقای وحید قاسمی استاد آواز از افغانستان و احتمالا یک نوازنده رباب روی صحنه می‌رود و حالا این طرف هم باز در مورد گروه ایرانی امکان دارد یکی، دو نفر یا دو، سه نفر دیگر اضافه شوند.
او در مورد قطعاتی که در این کنسرت اجرا می‌شوند، توضیح داد: ترانه‌هایی که اجرا می‌شود، ترانه‌هایی است مشترک بین کشورهای مختلفِ ایران، افغانستان، تاجیکستان و کشورهایی که به عنوان آسیای صغیر مشهورند و از نظر موسیقی شباهت‌هایی دارند. تصانیفی هست که در همه کشورها خوانده می‌شود و به عنوان ترانه‌های خاص آن کشورها سر زبان‌هاست و این ترانه‌ها و تصنیف‌ها هم اجرا خواهد شد. سراج که به تازگی همراه با ارکستر ملی ایران به رهبری نادر مرتضی‌پور با کنسرت: وداع در تالار وحدت روی صحنه رفته است، در مورد اینکه ایده اولیه شکل‌گیری این کنسرت مشترک میان کشورهای فارسی زبان چطور شکل گرفت، توضیح داد: ایده از ترانه‌های زمین، سال گذشته آمد. آن کار ترانه‌هایی مشترک بین ملیت‌ها و قومیت‌های مختلف بود که براساس آثاری از کشورهایی که با هم اشتراکاتی داشتند مثل اسپانیا، مراکش، لبنان، ایران و ترکیه؛ کشورهایی که تصانیف و ترانه‌های مشترکی داشتند، شکل گرفت. ما دو نوازنده از ترکیه دعوت کرده بودیم؛ آقای یوردال توکجان که یکی از نوازنده عود بین‌المللی است و آقای اردم شمشک که ایشان هم، باقلاما می‌زنند و هم می‌خوانند. پیش از اجراها که با هم تمرین می‌کردیم، گاهی اردشیر ساز می‌زد و او شروع به خواندن می‌کرد یعنی دقیقا همان ملودی را که ما در ایران داشتیم آن‌ها در ترکیه باکلامش را داشتند. بعضی از همین تمرین‌ها را هم به صورت مدون درآوردیم و نت‌نویسی شد و سال گذشته با عنوان: ترانه‌های زمین روی صحنه رفت. دوستانی که از اکو آمده و این برنامه را دیده بودند، تصمیم گرفتند کاری بین کشورهای فارسی زبان داشته باشیم و در حقیقت به اشاعه و احیای زبان فارسی بین جمعیتی که در کل کره زمین منتشر است و بعضی می‌گویند نزدیک به ۴۰۰ میلیون فارسی زبان در کل دنیا داریم، بپردازیم. به هر حال امیدواریم کاری باشد که مورد قبول مردم قرار بگیرد و مردم روی آن صحه بگذارند.
او در پایان در مورد آلبومی که در دست ضبط دارد، گفت: آلبومی داریم که این هم باز از عاشقانه‌هایی است که بیشتر در ایران معمول بوده است و کار دیگری هم هست با عنوان سابق: ایران من، که نامش را به دلیل تشابه اسمی عوض خواهیم کرد. البته ما قبل از این که همایون و برادران پورناظری کار کنند این را کار کرده بودیم منتها متاسفانه در لابیرنت ارشاد گیر کرده است و هنوز هم ارشاد مشکلاتی دارد که بگذریم. این‌ها هست که ان‌شاالله اگر خدا بخواهد در آینده بیرون می‌آید. کار تصویری: ترانه‌های زمین هم فیلمش در حال تدوین است که ان‌شاالله تا چند ماه دیگر آماده می‌شود.
وداع امام حسین(ع) با اهل حرم با نوای ارکستر ملی
حسام‌الدّین سراج؛ در تاریخ ۱۴ آبان ۱۳۹۷، وداع را در تالار وحدت روی صحنه برد. او در این باره گفت: وداع به خداحافظی امام حسین(ع) با خانواده و اهل بیت خود اشاره دارد. نادر مرتضی‌پور، رهبری مهمان ارکستر ملی بود که آهنگ‌های آلبوم وداع اثر: محمد میرزمانی را به خوانندگی سراج به اجرا درآورد. این آلبوم بر اساس ملودی‌های خلق شده توسط حسام‌الدین سراج نوشته و تنظیم شده‌اند.
حسام‌الدّین سراج گفت: قطعات راز، سر خیل مستان، منظور ساقی، غریب آشنا، یک دل و یک یار، سر حق، شوخ شیرین، راه عشق، همسفر، وداع و گریه خون توسط ارکستر ملی به رهبری مرتضی‌پور اجرا شدند و گروه کر نیز به رهبری رازمیک اوحانیان آن را همراهی کرد.اجرای فوق، یکی از اجراهای خوب ارکستر ملی محسوب می‌شود و از دینامیک بالایی برخوردار بود و هماهنگی آرشه‌ها و اجرای پاساژها و جملات سخت با مهارت کامل توسط ارکستر به اجرا درآمد که نشان از هدایت خوب رهبر مهمان داشت.
