● محل تـولد: رشت
● درگـذشت: ٩ مرداد ١٣٨٩ در تهران
زندگینامه، آثـار و سوابق هنری
وی در جوانی، آواز را نزد خانم اولین باغچهبان و تئوری موسیقی را نزد سیروس شهردار و فریدون فرزانه، اساتید هنرستان عالی موسیقی، فرا گرفت. وی شیوهٔ آواز خود را متأثر از اساتیدی چون: حسین اصلانی و ناصر حسینی میداند. دههٔ بیست، دوران آغاز نوعی تفکر در شعر و موسیقی آوازی درمیان مردم ایران، بویژه نسل جوان بود که بخشی را میتوان متأثر از نشر و پخش وسیعتر موسیقی علمی و آثار فولکلور کشورهای مختلف جهان از طریق رادیو و صفحات گرامافون دانست. محمد نوری در همین سالها، همزمان با سنین نوجوانی، با خواندن اشعار نوینی که بر روی نغمههای روز مغربزمین و برخی قطعات کلاسیکِ آوازی سروده شده بود، کار خوانندگی را آغاز کرد. او طی سالهای بعد، با تکیه بر تحصیلات هنرستانی و دانشگاهی خود، توانست هویت مستقلی به این اندیشه و گرایش ببخشد و با اجرای آثار اساتیدی که قبلاً ذکر آنان رفت، فضای متفکرانهای به گونهٔ آوازیِ خویش دهد. زندهیاد محمد نوری، طی پنج دهه بیش از سیصد قطعهٔ آوازی اجرا کرد. او همچنین به تقریر و ترجمهٔ مقالات و سرودن اشعاری برای ترانه پرداخت. او در سالهای پایانی عمر، چند اجرا به نفع بیماران خاص داشت. وی ترانههای زیادی را با تم میهنی چون: جان مریم، شالیزار، واسونک، جمعه بازار و ایران اجرا کردهاست. یکی از مهمترین و معروفترین ترانههای وی، جان مریم نام دارد که آهنگ زیبای آن از ساختههای خود نوری است. نوری در کنار تحصیل در رشته ادبیات زبان انگلیسی و رشته نمایش، آواز ایرانی را نزد اسماعیل مهرتاش آموخت. بعد از آن نزد اساتید هنرستان عالی موسیقی «سیروس شهردار» و «فریدون فرزانه» و «مصطفی پورتراب» رفت و از آنها تئوری موسیقی، سلفژ و نوازندگی پیانو را فراگرفت. محمد نوری، آواز کلاسیک را نزد اولین باغچه بان و فاخره صبا آموخته و شیوه آوازی خود را با تأثیر از استادانی چون حسین اصلانی، ناصر حسینی پیدا کرد و رفته رفته به شیوه منحصر به فرد خود دست یافت؛ شیوهای که به سختی میتوان آن را در زیر شاخهای از شاخههایی چون پاپ، کلاسیک و… گنجاند.
او فارغالتحصیل هنرستان تئاتر، زبان و ادبیات انگلیسی از دانشگاه تهران، و مبانی تئاتر، از دانشکدهٔ علوم اجتماعی بود. او پس از انقلاب اسلامی و پس از مدتی سکوت، فعالیت هنری خود را با آلبوم در شب سرد زمستانی همراه با فریبرز لاچینی و احمدرضا احمدی در سال ۱۳۶۸ از سر گرفت و این همکاری بعدها با آلبوم آوازهای سرزمین خورشید ادامه یافت. در سال ۱۳۸۵ او از سوی سازمان صدا و سیما، به عنوان چهره ماندگار موسیقی انتخاب و معرفی شد. وی مدتی هم به بازیگری تئاتر سرگرم بود که از جمله آنها ایفای نقشی در نمایش بلبل سرگشته علی نصیریان در سال ١٣٣٩ بود.
آوازهای این استاد، طی پنج دهه، درمیان سه نسل، شأن و اعتبار ویژهای کسب کردهاست. این هنرمند در حاشیهٔ سالهای پرتلاش، با اجرای بیش از سیصد قطعهٔ آوازی، تقریر و ترجمهٔ مقالات و سرودن اشعاری از ترانههای ماندگار، بیش از پیش خود را در دل مردم این مرزوبوم جا داد. از ایشان نزدیک به ٣۰۰ اثر و ترانه و شعر برجای مانده است که اخیرا در کتابی با عنوان: در خموشیهای ساحل از سوی انتشارات آتنا به بازار کتاب عرضه شد.
او به لحاظ پایبندی به اخلاقیات و پرهیز از دروغ و فریب به جایگاه والایی در بین مخاطبان و در اجتماع دست یافت. در سال ۱۳۸۵ او از سوی سازمان صدا و سیما به عنوان چهره ماندگار موسیقی انتخاب و معرفی شد.
وی موسیقی را زبانی جهانی و از آن تمام اقوام و ملتهای روی زمین میدانست و از همین رو به اقتباس و الهام از هنر کلاسیک غرب معتقد بود.
او برنده جایزه: خورشید طلایی (۵۰ سال صدای متفاوت و ماندگار) در سال ۱۳۷۸ از جشنواره مهر و دارای مدرک درجه یک هنری خوانندگی از شورای عالی ارزیابی کشور و وزارت ارشاد بود و در سال ۱۳۸۵، به عنوان چهرهٔ ماندگار برگزیده شد.
شادروان استاد محمد نوری، سرانجام پس از سالها مبارزه با بیماری سرطان مغز استخوان و وخامت وضعیت جسمانی، در شامگاه ۹ مرداد ۱۳۸۹، در بیمارستان جم در تهران درگذشت.
آلبـومها
در شب سرد زمستانی – دکلمه: احمدرضا احمدی – آهنگساز: فریبرز لاچینی – شعر: نیما
۱. در شب سرد زمستانی ۲. داستان زندگی من ۳. قو ۴. بر سر قایقش ۵. تو را من چشم در راهم ۶. از دور ۷. داستانی نه تازه ۸. هنگام که گریه میدهد ساز ۹. ری را ۱۰. پدرم ۱۱. خانهام ابریست ۱۲. اجاق سرد
آوازهای سرزمین خورشید – آهنگساز: فریبرز لاچینی
۱. چوپان ۲. تو بیو ۳. سرزمین خورشید ۴. ای دیار خوب من ۵. مارال ۶. شالیزار ۷. ای وطن ۸. بخفته دل ۹. نشو نشو ۱۰. گیلان جان ۱۱. لالایی
دلاویزترین – آهنگساز: محمد سریر
۱. ایران ایران ۲. دلاویزترین ۳. با نام تو ۴. قایقی باید ساخت ۵. دوران عاشقها ۶. کوچ ۷. غم بیهودگیها ۸. بی تو ۹. تولّدت مبارک
در ماه باران – آهنگساز: شهرام گلپریان
۱. ساقی ۲. مرغ سپیده ۳. آسمان روشن ۴. از روزگاران ۵. مژده نور ۶. همه آبی ۷. در ماه باران
جاودانه با عشق – آهنگساز: محمد سریر
۱. اگر تو آمده بودی ۲. آواز با عشق ۳. باران ۴. سخن عشق ۵. روزی با غروب ۶. در سفر گم شدن ۷. کهکشان عشق ۸. شبهای تهران
شکوفه خاطرات ,گل مریم – آهنگساز: شهرام گلپریان
۱. گل مریم ۲. گلچهره ۳. جمعه بازار ۴. مرغک زیبا ۵. آخرین درود ۶. رود آواره ۷. بزم خیال ۸. جنگ و جنگ ساز
چراغی در افق – آهنگساز: محمد سریر
۱. چراغی در افق ۲. آواز با عشق ۳. نوازش باران ۴. حریر مهتاب ۵. شب تنهایی ۶. عشق دیرین ۷. حسرت ۸. کوره راه زندگی
شکوفه در شکوفه – آهنگساز: شهرام گلپریان
۱. زمزمه ۲. باز اومد ۳. شکفتن ۴. خاموشیهای ساحل ۵. رها ۶. لانه متروک ۷. سرزمین محبوب